Oude foto's, elke dag word je er hier mee om de oren geslagen. Soms zitten ze tussen oude brieven in sigarenkistjes of gedeukte blikken dozen; tussen de pagina's van een oude bijbel of in kleine of grote kaders, op hun plaats gehouden door kleine nageltjes waarvan de roestige kopjes zich door de jaren heen een weg door het vervuilde karton - waarmee de achterkant werd dichtgemaakt - naar buiten wisten te banen. De geportretteerde zit of staat, in groep of alleen, en heeft haar mooiste kleedje of zijn beste kostuum aangetrokken voor de foto. Soms heeft de fotograaf het contrast manueel wat aangedikt met een pen, en de grauwe gezichten hier en daar van een gezonder kleurtje voorzien. Ze staan er op hun best op en kijken je zowel gelaten als verwonderd aan vanuit een andere eeuw.
Meisjes die zo teer lijken als de foto zelf die bijna verpulvert in je handen. Jongens met gedateerde kapsels en frisse blikken vol zelfvertrouwen. Gedrongen mannen met grote snorren wiens kostuum niet kan verhullen dat ze, wanneer ze niet gefotografeerd worden, zware arbeid moeten leveren. Vrouwen met gegroefde gezichten die dromend in de lens staren, alsof ze zich afvragen wie jij bent, die nu naar ze kijkt. Niemand lacht. Allemaal kijken ze ernstig maar onbevangen naar deze nieuwe wereld, vol vertrouwen, onwetend dat het verval ervan al in hun tijd werd ingezet.
Gekoesterde kiekjes die jarenlang in oude portemonnees of portefeuilles bijgehouden werden als herinnering aan een dierbare of om als geliefde troost te bieden op moeilijke dagen. In kaders keken ze soms decennia lang neer op het nageslacht in woonkamers waar de nieuwigheid er na verloop van tijd ook alweer vanaf was.
Tot de dag komt dat niemand meer weet wie ze waren; dat duo op die trouwfoto, dat meisje in haar communiekleedje, die soldaat aan het front. De dag dat iedereen die ooit om ze gaf of een connectie met hen had, tenslotte ook verdwenen is. De dag dat ze uiteindelijk voor Jan en alleman vreemden zijn geworden, mensen in zwart en wit van lang geleden.
Sommigen onder hen komen hier terecht en worden zo overgeleverd aan de gratie van de man in onze ontvangstreceptie. Jan heeft een duidelijk idee over privéfoto's: die gaan niemand aan en verdwijnen in de papierbak. Hij heeft gelijk natuurlijk, vooral als het om meer recente foto's gaat. Zo'n foto van vroeger echter, is anoniem geworden en overstijgt vaak de anekdotiek. Maar het is onbegonnen werk voor de collega's om alles bij te houden; soms moet je van je hart een steen maken en afscheid kunnen nemen. Zonde, want het is ons collectief geheugen. Ze tonen onze afkomst en de toekomst, en zetten ons af en toe weer eens met de voeten op de grond.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten