maandag 19 april 2021

NORMAAL (14 DECEMBER 2020)

Nog een kleine twee weken en het is kerstdag. Sinds de heropening enkele weken geleden, is het hier een overrompeling, elke dag pieken de omzetcijfers in vergelijking met dezelfde periode vorig jaar. Het materiaal dat binnenkomt maakt een tocht doorheen de winkel en vertrekt opnieuw, de wijde wereld in. Alles, ook spullen die we in gewone omstandigheden moeilijk verkocht krijgen, gaat nu vlot over de toonbank, de bankkaarten willen kunnen pinnen.
De flacons met ontsmettingsmiddel worden geregeld aangevuld, de rollen poetspapier slinken aan een razend tempo.
Af en toe moeten we iemand aan de inkom zetten omdat er geen winkelmandjes meer zijn en de ruimte, volgens de huidige criteria althans, verzadigd is met mensen. Ook de medewerkers bij de goederenreceptie en aan kassa houden een oogje in het zeil; soms proberen stelletjes stiekem door te lopen, vaak zonder hun handen te ontsmetten of een winkelmandje te nemen. De meesten vatten het sportief op als je hen terecht wijst, maar evengoed krijg je verwijten naar het hoofd geslingerd waarna een van de twee nijdig naar de uitgang loopt. Sommigen zijn creatief, zoals het duo dat beweerde dat ze niet samen waren, elkaar hierbij verwonderd aankeken maar nadien wel met dezelfde wagen vertrokken.
Op de radio klinken de nieuwsberichten alsmaar verontrustender. De besmettingen nemen vooral in West-Vlaanderen opnieuw toe.
'De kappers net over de grens bij Menen zijn overboekt', zucht Kamil die barbier is maar in afwachting van een heropening een alternatieve stage bij ons doet. De regering laat de impact van de contactberoepen onderzoeken maar door de verslechterende cijfers gelooft hij niet in een versoepeling.
'Ik ben die corona zo beu als koude pap', zegt Jan, het standpunt van de wereldbevolking samenvattend.
Het is voor iedereen hier frustrerend dat je steeds weer voor agent moet spelen maar het kan niet anders. Zoals wanneer de klanten tegen elkaar aan schuiven om af te rekenen. Gelukkig is er altijd wel iemand die je dankbaar aankijkt als je de rij aanmaant om wat verder uit elkaar te staan.
Na sluiting kuier ik door de winkel waar de drukte abrupt uit verdwenen is, en controleer de kachels in de verschillende sorteerruimtes. Ik ben al een kwartier bezig met het invullen van het kasboek voor ik besef dat ik mijn mondmasker nog op heb.
Tenslotte sluit ik de poort en loop door de miezerende regen in het schijnsel van de straatlantaarns naar mijn wagen op de parking voor het zwembad. Dankzij een groot raam tot op de grond heb je een duidelijk zicht op die wemelende blauwe rechthoek, dat aquarium voor blote mensen met badmutsen op. Ze trekken baantjes, staan of zitten aan de kant in groepjes. Het doet vreemd ze zo dicht bij elkaar te zien, en hoewel vanzelfsprekend is het ook verrassend, al die gezichten zonder mondmasker, naar elkaar lachend alsof alles weer normaal is.

PORMONNEE

Tis rumoerig in de gazettewienkle. De minsn stoan mè n postkoarte in under andn, of n tydskrift, of nen boek, oolemolle in under dikke kléers, sommigte mè n mutse up of n poar andskoenn oender ne n oksle. Ze kykn roend van boovn under moendmasker, d éne zyn up zoek noa nog n twodde en d andere moakn zére plekke, de benoaldigheid stoat in under oogn te leezn.
K stoa te kykn noa n overskot van de gazettn, ge moet ier chanse een uj an ne standaard of ne morgn wil groakn, byzoenderluk ut ool ne kée achter n achtn is, k loate voarn achter n neegn; k weete t, k zyn loate an.
N noedere madam komm binn ool babbeln teegn nieman moar éegluk teegn ooleman.
'… en k peisde ke kunne k ik ze moa doa vergeetn zyn né, wan kee ze doaves nog gebruukt voe te betoaln…'
'Aja, zy j n twuk kwyt miskien?', zegt r n twien in t deuregat.
'Myne pormonnee! Allez, oe ist meugluk? K stoene doa te blienkn in n Karfoer en da doe zoa dinne ee…'
Chantal eet hoart dat r n twuk goande is en ze kykt up: 'Tis voej ne portmonnee zekers? Je ligt ier. K woare joene nummre an t upzoekn, k gienge sebiet belln…'
'A, moa k zyn bly wi! K peisde ool da k èm ier vergeetn woare.'
'Nint, n twien eetn gevoenn up n dam n bitje voddre, en ier ton binn gebrocht.'
'Moh! Tis géen woa zeekre!' Ze lopt nu n bitje zidre noa de wienkeltoog.
'Joat, kyk, kée n sjuuste oopn gedoan voe te kykn van wie dat n wos. Jis nog nat.'
'Ja, k ée were die veste an ee, woamee da k zoa moete uplettn! Ziej t, die beuze ier lat deure, en k weete t pertank, moa ja, dat is verstroaid zyn zekers? Goh!' Ze doet eurne portmonnee oopn en kykt zére ut r nog ool in zit.
'Moa kyk, tis nietn gebeurd, en g eet n were!' Chantal lacht twéesn deur eur masker da noa binn klapt u z oasme pakt. D oedere madam ee eurne portemonnee nu in eur goe beuze gestookn en lopt ool noa de deure.'
'Bedankt ee!', roept Chantal nog ne kée, uut pure gewente moa z oare t nie, want z is were an t babbeln teegn nieman en ooleman: 'Oe da j oolyk zoe voarn ee. En k meuge nu nog ne kée were noa de Karfoer wok. K zyn were ool héel over myn toern, en t is nog moa nuchend...'

AFSCHEID VAN KOENRAAD GOUDESEUNE (10 DECEMBER 2020)

Vanavond bereikte me het triestige bericht dat Koenraad Goudeseune overleden is. In 2011, toen ik nog boekhandelaar was, ontdekte ik zijn poëzie, dankzij de weergaloze bundel 'Dichters na mij' die dat jaar verscheen. Ik nodigde hem in de boekhandel uit om zijn bundel voor te stellen, en maakte zo kennis met het steentje in de schoen van de Vlaamse poëzie.
Met terugwerkende kracht las ik eerdere bundels van zijn hand, en keek reikhalzend uit naar nieuw werk. Goudeseune stelde niet teleur, hij leverde met vaste regelmaat tot op vandaag nog vijf lijvige bundels af, ofwel honderden gedichten; een fractie van de stroom echter die eerder op Facebook was verschenen.

Zijn glasheldere observaties waar zowel ironie als mededogen met de menselijke soort uit spreekt - meestal over het onvermogen van de mens om lief te hebben en geliefd te worden, en over het onvermijdelijke verval dat steeds weer uitmondt in de dood - behoren tot het mooiste van wat ik in mijn poëzieverzameling heb staan.
Raar maar waar: ondanks de lofbetuigingen van andere grote schrijvers kwam Goudeseune als dichter amper aan de bak en was het knokken om zijn poëzie gepubliceerd te zien.

Langzaam ontdekte ik dat de compromisloze dichter al even meedogenloos in het echte leven was, zowel tegen vijand als vriend. Goudeseune deed niet aan mooipraterij of schoonschrijverij, hij was als een vulkaan die op ongeregelde tijdstippen uitbarstte. In de wandelgangen werd al eens geopperd dat 's mans drankprobleem daarvoor verantwoordelijk was. Ik heb de dichter enkele keren ontmoet en laat ons het erop houden dat hij, beneveld of niet, met zijn vranke, vrije en koppige Ieperse bakkes gewoon graag heilige huisjes omver blies. Zo moest het gros van het literaire kransje er met vaste regelmaat aan geloven, en al wie daar bij wilde horen. Want ook de nuchtere Goudeseune maakte geen knieval. Zo blies hij alle bruggen om zich heen op en leefde in een zelfopgelegde ballingschap.

Enkele dagen geleden las ik 'De nuttige last van tragiek'. Het betreft een strak gecomponeerd, verrassende en lichtelijk geniale apocalyptische roman waarbij een stel, dat via een datingsite afspreekt, tot de vaststelling komt dat alle andere mensen plots verdwenen zijn en de wereld stilgevallen is. Ze hebben enkel elkaar nog.
Ondertussen vernam ik dat Koenraad Goudeseune ongeneeslijk ziek was. Hij poste op zijn pagina over zijn opname in het ziekenhuis. Daarna bleef het grotendeels stil op enkele hoopgevend sterke gedichten na, tot de droevige dag dat hij wist te melden dat hij weer thuis was maar eveneens dat zijn dagen geteld waren. Hij had ze bovendien zelf geteld want zijn ziekte was van die aard dat hij op zeer korte termijn een levensbeëindiging wist te bekomen.

Net zoals bij de voorgaande romans en gedichtenbundels van Goudeseune blijft het opnieuw heel erg stil in de literaire pers. Behalve enkele aankondigingen van zijn ziekte werd z'n nieuwe roman tot op vandaag nauwelijks vernoemd. Het zal de schrijver thans, na een leven lang strijden voor wat erkenning, worst lezen. (Met Tine Moniek en Didi De Paris)

COLUMN IN DE STANDAARD: HET JAAR VAN DE DODEN




 

RENEETJE IS EEN FAN!

 


KURT VANDEMAELE ZET 10.000 STAPPEN IN AVELGEM

Loate in nacht in t Walhalla koste t gebeurn dat nie gienk voe te sluutn - byzoenderluk n dunderdag, de minsn stoenn ton vrée geweldig.
'Nog eentje, doe kée nie zoa oavereks!'
'Ge kent uus toch, zyn we wyder zukke lastige minsn?'
'Gow, zet nog éen en drienkt zelve wok éen!'
'Ge meug noais zeggn dat de latsn is, da briengt oengeluk!'
Achter n ende an we t gevoenn. We zei'n da ze nog éen mochtn een, en da we n nummerke giengn upleggn van ne minuute of zeevn, achte, en ut de ploate tenn wos, wos t glas uut en kostn w oolemolle noar uus goan.
Lange wos da nummerke 'Avelgem' van Gerard Vermeersch. De sketch wos ton ool méer dan dertig joar oed, moa de minsn vieln nog ookn van underne stoel van t lachn, en giengn ton welgezind noar uus! Noais gepeisd da k zovéel joarn loatr nog in Oavelgem gienge werkn...
Overlatst ee avonturier en journalist Kurt Vandemaele 10.000 stappn in Oavelgem gezet.
En n déel doavan wos in uusne kringloopwinkel...



MACHIEN

'Commandante!'
Hij is een van onze vrachtwagenchauffeurs, oorspronkelijk afkomstig uit Azerbeidzjan. Geen reus, maar groot en robuust, met brede schouders en handen zo groot als een braadpan. En toch heeft hij iets elegants.
De eerste keer dat ik hem zag, jaren geleden alweer, vroeg ik naar z'n naam. Hij ging in het gelid staan, boog het hoofd en zei: 'Babajan'. Universele etiquette.
Hij is geduldig met nieuwe medewerkers, maar met mate. Laat hen eventjes knoeien maar neemt dan over, toont hoe het moet, gespekt met goed advies en bruikbare tips. De wijsheid van een stamoudste, gezond boerenverstand, nooit rond de pot draaien.
Met dat grappige accent zegt hij zonder te verpinken waar het op staat, maar immer hoffelijk, altijd beleefd. En dan plots stuitert zijn gelach door de ruimte. Een man die de moraal onder de medestrijders hoog houdt.
Het is steeds weer een hele geruststelling, als je die dikke snor en fonkelende oogjes ziet, vooral als het zo'n dag is waarop er van alles misloopt en je het eventjes niet meer ziet zitten. Net wat je nodig hebt: wat vaderlijke troost.
Een knappe man ook; niet voor in de modeblaadjes maar op een avontuurlijke manier. Niet meer van de jongste maar zo vrolijk als een snotneus, en die humor!
De Kaukasische Sean Connery.
Hij loopt naar me toe, kijkt gespeeld verwonderd naar het mondmasker dat ik draag.
'Wat is dat commandante?' Hij wijst naar mijn kin, waar mijn baard onder mijn mondmasker uitsteekt. 'Veel veel grijze haren… Oeioeioei!'
'Ja, ik weet het Babajan... Ik word een oude man.'
Dat is niet waar hij op uit is. Je moet tegenspartelen, knokken. Als je meteen opgeeft, is er niets aan. Het maakt hem ongemakkelijk.
Alles is een spel.
'Maar nee, niete waar! Is maar haar!' Hij kijkt snel eventjes om zich heen, buigt dan een beetje voorover, en vraagt gedempt maar duidelijk: 'Werkt de machien nog?'
'Wablief?'
'Of de machien nog werkt?'
Met die ogen streng tot spleetjes genepen staart hij me strak aan en barst dan plots in een bulderend lachen uit.
'Wel, geen probleem dan commandante! Als de machien nog werkt, dan jij jonge man!'
Iets in mijn ogen heeft me verraden.

COLUMN IN DUURZAAM THUIS.NL


 

IN REVEIL #20: 'NIE GEZEID'

 


KOSTBAAR

Onze winkels waren dicht maar de goederenreceptie bij het centraal magazijn bleef open zodat wie besloten had om tijdens de tweede lockdown op te ruimen, hier met de opbrengst terecht kon. En omdat de rekken nog vol stonden met onverwerkte spullen afkomstig uit de eerste coronagolf, was van hogerhand beslist om niet wederom dezelfde fout te maken en deze keer achter de schermen verder te werken, en zoveel mogelijk opgeslagen spullen maar ook alles wat binnen kwam meteen winkelklaar te maken. Dat betekende dat er een groep mensen aan het werk bleef, in een vrijgemaakte hoek van het magazijn waar voor elke productgroep een geïmproviseerde werkpost geïnstalleerd was.
De bel zoemde en de receptionist opende de deur. De man die aanbelde begaf zich inmiddels terug naar zijn wagen; de achterklep veerde omhoog waardoor er een stapel planken tevoorschijn kwam die ooit, in een ander leven, samen een kast hadden gevormd. Een magazijnier reed een beugelkar dichterbij.
Ondertussen kwam er een tweede wagen aangereden. Een jongeman stapte uit, opende het achterportier, boog voorover en kwam opnieuw overeind met een doos in z'n handen.
'Het zijn oude spullen en kledij, maar alles is nog bruikbaar.' Hij zette de doos op de grond, trok een strook plakband los en klapte de doos open zodat ik mee kon kijken, 'Van mijn oma.'
Terwijl ik de spullen naar binnen bracht, liep hij terug naar zijn wagen en kwam me met een volgende doos tegemoet.
'Allerlei keukengerei', zei hij. 'Mijn vader heeft dit na de dood van zijn moeder verzameld en klaargezet. Maar nu hij is er ook al niet meer.' Hij klapte het kofferdeksel open.
'Een half jaar geleden stierf mijn oma, en drie maanden later mijn vader.'
'Het spijt me dat te horen', zei ik. Hij knikte gelaten.
'Hij is niet over de dood van zijn moeder heen geraakt.' We keken in de kofferruimte.
'Er steekt hier ook gerief van hem tussen.'
Toen de jongeman vertrokken was, bedacht ik dat er weinig organisaties zijn waaraan zoveel erfenissen geschonken worden als aan de kringloopwinkel, en begon met het sorteren van een deel van de nalatenschap van een moeder en haar zoon, wiens levenslange zorgzaam bijeen gespaarde bezittingen in dozen waren verzameld die hier luguber genoeg samen arriveerden. Er stak altijd wel iets tussen waardoor je kon vermoeden of het nu een doos van de zoon ofwel van de moeder was. Zoals de nooit gebruikte scheerset die een plechtige communicant vroeger kreeg, nog in een perfecte staat. De oude metalen koekendoos met krulspelden. Het boek vol tips over digitale fotografie. Of de zorgvuldig opgevouwen zak met een groot stuk zacht breiwerk in lichtblauw garen.
Het restje van de bol breiwol zat compact over de breinaalden geschoven om het zaakje bijeen te houden.

COLUMN IN DE STANDAARD: ONTMASKERD DOOR EEN MONDMASKER

 


RECENSIE MICROKOSMOS DOOR JEROEN KUYPERS

 'Prachtig winkelproza met empathie en humor.' Dank Jeroen Kuypers, voor de fijne recensie van #Microkosmos in het nieuwste nummer van Trend Magazine





MARVA

Ik reed een kleine drie kwartier van Meulebeke naar Avelgem om de winkel, net geen drie weken dicht, te controleren. In het gebouw hing een treurige kilte, en alles lag, hing of stond nog precies zoals we het hadden achtergelaten, bevroren in de tijd. Ik hield eventjes halt bij de overvolle hoek met het tevergeefs uitgestalde kerstgerief en liep via de kledingafdeling naar de sortering, vandaar naar de keuken en toen terug de winkel in, naar de meubelafdeling die we laatst helemaal opnieuw hadden ingericht. Ondertussen controleerde ik of er hier of daar plassen stonden; het dak van het oude fabrieksgebouw was in een bedenkelijke staat en het had de afgelopen dagen veel geregend. Maar het bleek best mee te vallen, de winkel zag er ordentelijk uit.
Dat was geen toeval; de eerste week na de sluiting hadden we nog een grote schoonmaak georganiseerd, van boven tot onder. Alles waar we bij konden afgewassen en gepoetst en de winkel zo in gereedheid gebracht voor de heropening, wanneer dat ook mocht zijn. Ik merkte hoe er nu al opnieuw een fijn laagje stof over de spullen was neergedaald, kuierde verstrooid langs de boeken en de muziekafdeling en staarde naar de gedateerde, zwart-wit foto van een glunderend meisje op de hoes die vooraan stond in een van de bakken met vinylplaten. De ruimte om haar heen was felgroen ingekleurd wat een bewuste keuze moet geweest zijn als je rekening houdt met wat er in de linkerbovenhoek in het blauw te lezen stond: 'Met Marva op een eiland in groen en blauw'.
De afbeelding intrigeerde me, zodat ik ze enkele maanden opzij hield maar tenslotte, tijdens de recente grote schoonmaak, toch maar bij het aanbod had gezet. Dat ik ze een tijdje opspaarde was ook deels toe te schrijven aan een jongeman die hier lange tijd af en en toe langskwam. Ik schatte hem niet ouder dan dertig, en hij had een gestileerd, dun snorretje op zijn bovenlip dat herinnerde aan de gloriedagen van Eroll Flynn. Hij zag er bij elk bezoek uit om door een ringetje te halen maar de laatste keer dat hij binnenkwam sloeg alles: er lag een donkerbruine bontjas over zijn schouders gedrapeerd waaronder hij een oker-kleurig kostuum droeg compleet met vlinderdas en diep glanzende, bruine lederen dansschoenen. De gangsterhoed wat schuin op zijn hoofd maakte het plaatje af, en zo schreed hij met een wandelstok die iets van een toverstaf had en een vage glimlach naar de kledingafdeling, alsof onze winkel een catwalk was, de verwonderde blikken van de overige klanten negerend. Het kon bijna niet anders of hij was door een gruwelijk misverstand honderd jaar vooruit in de tijd gekatapulteerd. Of misschien was hij, zoals Jeff Daniels in Woody Allen's 'The Purple Rose Of Cairo', een film die zich afspeelt tijdens de roaring thirties, midden de voorstelling plots uit een scherm gestapt.
Zonder dat deze einzelgänger het besefte maakte hij deel uit van een groepje dames en heren dat hier af en toe op bezoek kwam en bewondering bij ons afdwong door de wijze waarop ze erin slaagden zich los te maken van het alledaagse en lak leken te hebben voor het conventionele. Ze waren op twee handen te tellen maar als één van hen z'n intrede deed leek er plots magie in de lucht te hangen.
Ik bedacht dat ik ze na de heropening misschien eens voor een groepsfoto kon proberen samen te brengen, maar verwierp het idee meteen weer omdat het de poging om origineel te zijn, waar ze ieder voor zich naar streefden, ondermijnde, en ook uit vrees dat de betovering dan voorgoed zou zijn verbroken.
Na eerst een grondige en over het algemeen succesvolle zoektocht in de mannenafdeling van het kledinggedeelte te hebben uitgevoerd, het grootste stuk van onze winkel, wierp de jongeman steevast nog een blik in de bakken met vinyl. Ook die keer. En toen gebeurde er iets onverwachts: terwijl ik langsliep, hield hij me staande en vroeg, of beter, fluisterde, of we dan nooit iets binnenkregen van Marva. Het was de eerste keer dat hij iets tegen me zei.
Het was me niet eerder opgevallen maar hij had gelijk: Jimmy Frey, Willy Somers, Joe Harris of Paul Severs, om een paar stemmen op te sommen uit dat grote Vlaamse schlagerboek, kwamen hier wekelijks, zoniet dagelijks over de vloer terwijl Marva veeleer een curiosum was.
'Verzamel je de platen van Marva?' Hij stopte met bladeren in de bak met vinyl en keek eventjes opzij. En sprak toen zachtjes, en langzaam drong het tot me door dat deze jongen eigenlijk heel verlegen was.
'Ik ben een grote fan van Marva. Haar presence, haar uitstraling… Het is allemaal zo puur… Ze is ook een ware schoonheid met een grote aantrekkingskracht, maar… Hoe moet ik het zeggen… Niet onzedig, platvloers... Alsof ze daar boven staat. Als een madonna. En die teksten die ze zingt. Die zijn ook heel apart...'
Zijn ernst was aandoenlijk, en overduidelijk oprecht: Marva was onkreukbaar voor deze in de tijd verdwaalde dandy. Hij vertrok die dag met een stapel kledij maar zonder iets van Marva.
Enkele weken later zouden we voor het eerst sluiten voor een virus die de wereld in wurggreep nam.
Die avond, met de wagen op weg naar huis, moest ik denken aan de bijzondere obsessie van de jongeman. Het voerde me terug in de tijd, toen ik nog een kind was.
Ik herinner me geen plaat van Marva in de platenkast van mijn ouders. Mijn vader had het meer voor De Zangeres Zonder Naam en Vader Abraham, en mijn moeder hield vooral van Freddy Breck en Julio Iglesias. En toch, ik hoor de liedjes van Marva nog steeds luid in onze woonkamer weerklinken: 'Ik dans met een ander', 'Oempalapapero' en vooral 'Rode rozen in de sneeuw', en vraag me nu bij dat laatste nummer af of Marva misschien iets met de Heilige Rita had…
Op het wereldwijde web lees ik dat Marva in 1980 afscheid nam van de showbizzwereld met het nummer 'Herinneringen'. Ook dat nummer kan ik me meteen opnieuw voor de geest halen. En natuurlijk 'In een groen en blauw', het titelnummer van de gelijknamige plaat uit 1967 die ik voor de jongeman opzij hield, maar die na de eerste coronagolf niet meer opdaagde. Hoe zei hij het ook alweer? 'Haar presence, haar uitstraling… Het is allemaal zo puur… Een ware schoonheid met een grote aantrekkingskracht…'
Voor hem is het een betovering, maar voor mij is het gewoon nostalgie, heimwee naar mijn kinderjaren.
Ik heb de plaat dus in de winkel gezet. Het is maar dat u het weet. Voor als we weer open mogen gaan.



WONDER

 Ik was niet van plan om na 'Kruimels, Op zoek naar een toekomst' opnieuw een boek te schrijven dat zich afspeelt in het universum van de kringloopwereld. Maar het gebeurde gewoon. En nu ligt het hier alsof het de normaalste zaak ter wereld is, alsof het er altijd al was.

Overpeinzingen in de wagen onderweg naar huis, wanneer ik de dag overliep - vermoeid en tegelijk vol energie wanneer tot me doordrong dat er misschien wel een goed verhaal in stak.
Het getokkel op de laptop na het avondeten. Soms vloeiden de stukjes eruit, stonden ze er in één keer op, soms was het wroeten tot 's avonds laat, tot het helemaal klopte.
Wat maakt het nu nog uit, ze staan hier voor u, allemaal netjes na elkaar verzameld.
Maar ik blijf het een wonder vinden.



HALLOWEEN

Het is zaterdag 31 oktober, en opnieuw zover: premier De Croo heeft gisteravond een nieuwe lockdown aangekondigd. Nu al weten we dat we niet tot de essentiële winkels behoren en we dus dicht moeten. De nieuwe, ingrijpende maatregelen zijn geen verrassing, we zagen ze van weken ver aankomen. En hoewel het al eens eerder tot een lockdown kwam, was er dit keer veel meer discussie, zowel onder collega's als bij klanten. De enen waren er rotsvast van overtuigd dat men het deze keer niet zover zou laten komen, alleen al omdat onze maatschappij het niet zou overleven; anderen dachten dat de boel nu elk moment op slot kon gaan, waren zelfs verbolgen over dat het nog niet gebeurd was.
Maar nu het zover is, blijkt de opwinding van toen we de eerste keer moesten sluiten, bij alle partijen ver te zoeken. De reacties variëren van onverschilligheid tot verslagenheid.
‘Rino, de fitness sluit ook.’
‘Ja, ik heb het gelezen.' Raul is één van onze brugprojecten, een student die deeltijds werkt en ook nog naar school gaat. Zijn Surinaamse roots kun je duidelijk horen in zijn smakelijke Nederlands.
‘Ik ben begonnen fitnessen net voor de eerste lockdown. Toen zijn ze dicht gegaan, en pas twee weken geleden ben ik opnieuw gestart.’
‘Het spijt me dat te horen, Raul.’
‘Mijn moeder komt nog. Ik zou de hometrainer graag kopen die in de winkel staat.’
Ik kijk eventjes opzij maar hij lacht niet.
We zijn er nog steeds niet helemaal achter hoeveel Nederlands Soyaan nu eigenlijk spreekt. Hij kan namelijk heel goed doen alsof hij alles wat je zegt begrijpt; hij knikt, lacht, zegt enkele keren 'ja!' terwijl je alles uitlegt, en geeft je soms zelfs terloops, puur uit enthousiasme, een schouderklopje, om dan precies het omgekeerde te doen van wat je hebt gevraagd. Hij kan het niet helpen natuurlijk; sinds maart mag hij niet meer naar de Nederlandse les, en hij is niet meer van de jongste, het gaat er allemaal sowieso een stuk moeilijker in.
Terwijl ik vandaag het werk overloop komt het gesprek vanzelfsprekend ook op de verstrengde maatregelen die vanaf zondagnacht van kracht zullen zijn. Daarna gaan we verder met het bespreken van de taken voor die dag, als Soyaan tot ieders verrassing plotseling lachend rechtveert: 'Ik heb corona gehad! Mijn vrouw heeft corona gehad! Mijn twee kinderen, allebei corona! In augustus! Twee weken quarantaine! Maar niemand ziek! En alles weer goed nu!' Dan gaat hij weer zitten.
We weten niet goed wat we moeten verwachten; wordt het vandaag druk of niet? Jan denkt dat veel mensen nog snel zullen opruimen nu ze nog iets kunnen binnenbrengen. Marjan is er dan weer zeker van dat het leeg zal blijven tussen de winkelrekken. Als we de deur openen om negen uur dertig blijkt dat er al een kleine menigte staat te wachten. Ze stormen de winkel binnen, alsof het een actiedag is. Even snel verdwijnen ze weer, terwijl een nieuwe lading klanten binnenkomt. Een vrouw vraagt hoe lang we vandaag open zijn.
'Zoals gewoonlijk op zaterdag', zeg ik. 'Tot zeventien uur.'
'Goed', zegt ze gerustgesteld. 'Dan kom ik deze namiddag nog eens terug.'
'Het is toch geen waar dat jullie opnieuw gaan sluiten?', mompelt een oude man als hij de berichtgeving leest die naast het ontsmettingsmiddel hangt.
'We behoren nu eenmaal tot de niet-essentiële winkels', zeg ik. 'Maar ze kunnen ook niet anders, de ziekenhuizen lopen vol.'
'Ik geloof er niets van', mompelt hij. 'Het is allemaal één grote leugen om de bevolking te kunnen controleren. We evolueren in een angstaanjagend tempo naar een controlemaatschappij. We staan op het punt om alles waar we voor gevochten hebben, alles wat we verworven hebben, te verliezen.' Daarna beent hij nijdig de winkel in.
Het is dus halloween. De medewerksters in de kledingafdeling hebben enkele mooie etalages gemaakt. Maar de griezelige maskers, heksen en reusachtige spinnen kunnen het niet halen tegen de vluchtige, spookachtige blikken van onze bezoekers, die ons en elkaar met argwanende ogen observeren.
Toch lijkt er tegelijk een rust over de klanten te zijn neergedaald; nu er daadwerkelijk een lockdown vaststaat is de koortsachtige gedrevenheid waarmee er gisteren en eerder deze week nog in de rekken gesnuisterd werd, grotendeels verdwenen.
Een stel jongeren komt binnen; een opgeschoten hippie, een meisje met een afrokapsel en een fors type met opgestoken dreadlocks, stuk voor stuk gewapend met een mondkapje. Ik wijs ze erop dat ze elk een mandje moeten nemen wat ze zonder tegenpruttelen doen. Ze hangen een tijdje rond in onze meubelafdeling en kopen dan al onze fauteuils op.
‘Gaan jullie een gezellig hoekje maken?’
‘Ja, ik heb net een huis gehuurd,' zegt de jongen met het hippie kapsel, 'en nu het jeugdlokaal dicht is, ga ik mijn woonkamer tot kroeg ombouwen. Eerst probeerden we nog om er een hoeksalon in te krijgen maar die kon jammer genoeg niet binnen.’
Ondertussen stromen de goederen volop toe: zetels, bedden, kasten, onze laadzone staat er vol van. Ik bel Dries op, de weekverantwoordelijke van de transportafdeling in het centraal magazijn, met de vraag of er nog een vrachtwagen tot hier kan komen. Toevallig is er straks een meubellevering in onze omgeving, Dries kijkt om ze door te sturen. Drie kwartier later rijdt de vrachtwagen achterwaarts op.
De chauffeur is gehaast, het is bijna vier uur, en om halfvijf is hij klaar met werken. Het laden gaat verrassend vlot. Nesar klaagt dat één van de chauffeurs gisteren erg onbeleefd was.
‘Heel moeilijke man’, zegt hij. ‘Niets was goed van wat wij deden. En zelf bleef hij op zijn vrachtwagen staan wachten en kijken. Geen respect voor ons. Een Belg denk ik.’ De chauffeur, Aziz, draait zich om en wijst naar Nesar: ‘Jij ook Belg. Jij, ik', hij wijst naar iedereen die om hem heen staat en kijkt dan weer naar Nesar, 'wij allemaal Belgen. Wij eten en slapen hier, wij werken hier en gaan hier elke dag naar het wc. Wij betalen belastingen en wonen hier, dus wij zijn Belg!’
‘Jamaar’, zegt Nesar, ongelukkig met de richting die het gesprek uitgaat, maar Aziz wuift zijn bezwaren weg.
‘Luister vriend, jij evengoed Belg als ieder ander hier!’
Daarna gaan ze samen door de knieën om een tweezit op te tillen.



LONELY SOUL

'Je boek Rino... Zo mooi!'
Wahid staat aan de kassa en bewondert het exemplaar van Microkosmos dat hij in zijn handen houdt.
'Dank je Wahid, ik ben er heel erg blij mee. En jij staat er ook enkele keren in!'
'Jaaa?' Zijn donkere ogen staren me nieuwsgierig aan boven dat mondmasker.
'My stories over mister Bush en Saddam? Of over de music of Nino Rota? Adamo?'
'Al deze verhalen, samen met nog enkele andere.' Hij bladert gehaast door het boek, vruchteloos op zoek. Ik heb er hem al vaak op gewezen, maar ik heb gemakkelijk praten: hoeveel moeite hij ook doet, het geworstel met de Nederlandse taal blijft zijn achillespees.
'Jij vormde een bron van inspiratie voor het boek, Wahid. Dit exemplaar is er dan ook eentje voor jou. Maar je houdt best een woordenboek bij de hand als je erin leest.' Hij glimlacht door het mondmasker heen, tovert een pen tevoorschijn die hij me plechtig aanreikt, en opent het boek op de eerste pagina. Ik buig wat voorover en schrijf er iets in.
'Ik heb je natuurlijk een andere naam gegeven.'
'Welke naam?'
'Daarover heb ik toch eventjes moeten nadenken, Wahid. De klank was heel belangrijk, die moest juist zijn, bij je passen. Maar ik heb ook rekening gehouden met je afkomst, leeftijd en religie. Hierdoor heet je Wahid in het boek!'
'Wat? Wahid? Maar dat is heel goede naam!' Duidelijk onder de indruk kijkt hij me aan.
'Weet jij wat Wahid betekent, Rino?'
'Ik heb het natuurlijk opgezocht. Maar ik weet het niet meer zeker. Iets als 'uniek'?'
Hij lacht.
'Ja, dat ook!' Zijn gezicht is plots weer ernstig.
'Maar juiste vertaling is 'single'. Wahid is perfecte naam voor mij. Because I am a lonely soul.'

KRONIEK VAN EEN AANGEKONDIGDE LOCKDOWN (30/10/2020)

We zagen het van weken ver aankomen, jammer genoeg. Het lijkt wel de kroniek van een aangekondigde lockdown. Het zal voor veel mensen opnieuw een hele beproeving worden. Erger wellicht dan de eerste keer, want de lente is er niet om ons te troosten. Maar we mogen elkaar niet uit het oog verliezen. Attent zijn voor wie alleen leeft. Contact houden.

We mogen de moed niet opgeven. Deze tweede lockdown werd al voorspeld in de lente. Tot zover hebben de wetenschappers en virologen gelijk. Dus durven we hopen dat ze ook gelijk hebben wanneer ze beweren dat er een sneltest zal zijn tegen volgende zomer. Als die er is, kunnen mensen - volgens sommigen in vijf minuten, volgens anderen in een half uur - getest worden en wie ziek is, afgezonderd worden. Zo zou het leven weer wat normaler kunnen verlopen. En wie weet komt er dan ook nog een vaccin voorbij.

Het lijkt nu nog veraf, maar dat was oktober tijdens de eerste lockdown ook. We moeten ons voorbereiden op enkele heel moeilijke weken, maar we mogen de moed nu niet verliezen. Denk aan het feest dat ons, vroeg of laat, maar hoe dan ook wacht. Ik hoop je daar terug te zien.

Dankbaar voor deze mooie woorden van Jago Kosolosky, Bart Vandenbussche en Tom Christiaens!




 

vrijdag 16 april 2021

ADAPTER

 Ik liep achterwaarts de winkel in, een lederen driezit tussen de verstrooide klanten door naar de meubelafdeling manoeuvrerend met Nesar tegenover me, die het lompe ding mee hielp sturen en me telkens waarschuwde wanneer er een wandelend obstakel achter me opdook. We hadden het meubelstuk ruggelings op twee karretjes gekanteld. Bij de muziekafdeling hield een bejaarde man ons staande.

'Pardon, ik zou deze singeltjes graag beluisteren maar dat schijfje ontbreekt, je weet wel, zo'n adaptertje? U weet ook niet waar het ligt zeker?'
Ik controleerde het toestel waarmee je zowel cd's, langspeelplaten als singles kon voorbeluisteren. Een hoofdtelefoon zorgde ervoor dat je niet gestoord werd door Radio 1 die overal in het gebouw uit de luidsprekers schalde, maar ook dat jij, hoe hoog je het volume ook zette, op jouw beurt niemand stoorde. Helaas, de puck was nergens te bespeuren.
'Oei... Ik vrees dat iemand het ding meegenomen heeft.'
'Echt? Wie doet nu zoiets?'
'Iemand die zijn eigen adapter kwijt is zeker? Maar je hebt gelijk, het is flauw… Nu, we krijgen geregeld een platenspeler binnen; de eerstvolgende keer kijk ik of er nog eentje bijsteekt en die gaan we dan recupereren.'
Terwijl Nesar en ik onze tocht verderzetten en het lederen geval tussen de rekken door loodsten, zag ik hoe de man de bijeen gezochte singeltjes ontgoocheld terugzette.
Enkele dagen later was hij er weer.
'En? Nog geen pick-up binnen gekregen?'
'Nee. Je weet het hier ook nooit hé. Soms krijg je er een tijdlang bijna elke dag eentje binnen en dan gaat er een hele maand voorbij en niets meer, alsof men in het geheim met elkaar afgesproken heeft. Maar misschien zit er nog een singeltje met zo'n zwart sterretje in het aanbod, je weet wel, zo'n inzetstukje?'
Vol goeie moed begon hij de twee bakken singels te controleren, maar ik zag hem even later naar buiten lopen, hoofdschuddend de schouders ophalend toen hij me zag.
Een kleine week later keek ik plots op van mijn bezigheid en daar stond hij opnieuw, in de muziekhoek, met zijn duim en wijsvinger een cirkel vormend waarbij hij me vragend aankeek. Ik schudde het hoofd.
En vanmorgen was hij er opnieuw. Ik bewonderde zijn volharding, maar de moed zonk me ook een beetje in de schoenen.
Onterecht, zo bleek even later.
'Nog altijd niets?'
'Nee', zei ik.
'Kijk hier,' hij taste in z'n broekzak en haalde twee houten schijfjes tevoorschijn, 'ik heb ze zelf gedraaid. Eentje om meteen te gebruiken, en eentje in reserve.' Hij klapte het deksel van de platenspeler omhoog, plaatste een puk over de pen, nam een singeltje, haalde het uit het hoesje en liet het over de zelfgemaakte houten puck zakken. Hij zette de naald op de plaat die meteen begon te draaien en zei, met een voldane grijns op het gezicht en de hoofdtelefoon reeds in zijn handen: 'Voilà, voorlopig kunnen we weer naar muziek luisteren.'



FILMPJE VOORSTELLING MICROKOSMOS

Vrijdag 16 oktober, de avond voor onze jaarlijkse feestdag, #DeDagvandeKringloopwinkel, was er mijn boekvoorstelling in De Kringloopwinkel Kortrijk. Door de coronamaatregelen zag onze jaarlijkse hoogdag er dit jaar een beetje anders uit en lag de focus minder op het winkelen en meer op het verstrekken van info rond de workshops die er de komende maanden in de verschillende winkels aan zitten te komen. Ook voor de lezingen die ik in elk van onze kringloopwinkels mag geven, kun je vanaf zaterdag intekenen. Zo paste de verschijning van #Microkosmos perfect in het plaatje. Helaas kon er, om veiligheidsredenen, de avond zelf maar een handvol mensen uitgenodigd worden, vooral collega's en familie. En geadopteerde familie! Hier een korte impressie gemaakt door onze persverantwoordelijke, Jo. Een fijne herinnering aan een mooie avond... Dank Jo!

Klik op deze link voor het filmpje
0:06 / 0:15