vrijdag 30 december 2016

TE GROOT

‘Chef, kom u vandaag?’
‘Rino’ zeg ik.
‘Mijnheer Rino, kom u vandaag?’
‘Vandaag?’
‘Met grote tafel en stoelen.’
‘Ja, om vier uur haal ik mijn bestelwagen en zullen we je spullen inladen.’


‘Om goed huis te maken voor mijn kinderen’ zegt ze, terwijl ze maar één kind heeft.
Djetenin richt haar huis in met spullen uit de Kringloopwinkel. Ze werkt hier en je zou dus kunnen zeggen dat ze met haar gat in de boter is gevallen, maar ik weet niet of ik deze zegswijze ooit aan haar uit zal kunnen leggen.
Het heeft me al zoveel moeite gekost om uit te leggen dat het kind is maar ze blijft kinderen zeggen.
Dat ene kind betekent dan ook alles voor haar.

Ze knikt vrolijk.
‘Dank chef… Mijnheer Rino!’ Ze proest het uit, terwijl ze een in elkaar hakende constructie van woorden in die vreemde mengelmoes van Afrikaans Frans afvuurt waar niemand hier iets van begrijpt, en bedaart dan.
‘Want groot feest zaterdag’, zegt ze, ‘met veel family!’

Het is middag en dan sluiten we de winkel een half uur om te eten. Een mengelmoes van warme gerechten naar recepten uit verschillende regio's uit de wereld worden opgewarmd in de microgolfoven. Heerlijke geuren van kruiden en specerijen waarin het oosten, het westen, het noorden en het zuiden hier samenkomen. Mahmoud heeft een Afghaans gerecht mee dat hij de vorige avond heeft klaargemaakt en deelt de kom met Bilal. Ze deppen de saus met Turks brood. Ik hou het bij een boterham met kaas, ondertussen af en toe nippend van mijn koffie.

‘Jouw huis te groot’ zegt Bilal.
Hij spreekt zoals Italiaanse maffiosi dat in Amerikaanse films doen wanneer ze kwaad zijn, of hun gesprekspartner minderwaardig achten: traag, een beetje zeurderig en met die onderlip iets naar voren. Maar ik heb Bilal nog nooit kwaad gezien, en het laatste dat je van hem kunt zeggen is dat hij iemand lager acht dan zichzelf.
Zo spreekt hij nu eenmaal.

‘Jouw huis véél te groot’ zegt hij nog een keer met de nadruk op véél terwijl hij een stuk brood afscheurt.
‘Waaaaat?’ Djetenin’s stem gaat pijlsnel de hoogte in zoals alleen Afrikaanse vrouwen dat kunnen, het lijkt een aanslag op de oren en dan schudt ze haar hoofd, vol ongeloof, zwijgt en probeert na te denken, de armen strak gekruist en met uitpuilende ogen die op het tafelkleed voor haar zijn gericht.
‘Waarom?’ vraagt ze tenslotte, terwijl ze haar stoel achteruit schuift, overeind komt en hem haar kilste blik toewerpt.
‘Waarom mijn huis te groot?’ Met haar weet je nooit of ze gespeeld of echt boos is.

‘Gewoon’ zegt Bilal.
‘Jij veel kopen meubelen.’

EIGN KWEEK IN DE KRINGLOOP

'Ge kunt doa n mandeke pakkn.'
'Sorry, can you say it in Englisch?'
'Ooow... Wel, yes, you kan take a mandeke over there...'

DAVY CROKETT

Toen da k kléene woare
loaze k ne strip over Davy Crokett
T verhoal van zyn leevn, oal echt gebeurd
K ee em kweet nie oeveel kéern geleezn

Toen da k grodder woare
zoage k dat twok ne leesboek wos
Were t verhoal van zyn leevn, moa anders
K eet wok n poar kéern geleezn -
voe oale zekerheid

Zoa léerde k oal vroeg
dat r soms méer woareen woarn

Moa k loaze liever de strip

CONVERSOATJES ME N GLAS 2

'Wie benne k ik voe kritiek te geevn'
zei myn glas
'moa toch viene k da je joe lat doen'

K kéeke noa de filme en k deije lik
of da k t nie oarde
wuk da nie gemakkeluk wos
want t wos ne stomme filme


En k peisde: 't is oalsan t selste
met da glas...
Zels ut t nog oalfvul is
begunt t oal roar te doen
K goa kée moetn n ander koopn'

Een bitje onoazle éegluk
wan myn kasse zit vul mè gloazn

RISIKOO

'Ge moe ne kée kykn
oe skoane da die vint die imdn ploait'
zegt t kléen madamtje an de kassa

Gebloendeerd, geblokt en kortgerokt
en geflankeerd deur twee bodybeulders
oarms gekruist, k peize eurne vint en eurne zeune
en k kunne nie bewyzn da ze dermee te moakn een
moa ze komt vanboovn vier tandn tekort


T woarn doaves
nog juuste lik twée sumoworsteloars
die under noenetukske deijn
moa nu kykn ze noa my lik n deen
van wie da z ier véertn doagn geleen
up uuzne parkieng
teegn z ne noto zyn gereen

'Woarom', peise k
'woarom zoej oales moetn riskiern?'

En k ploaie da latste imde geweune in viern

CONVERSOATJES ME N GLAS 1

De filme moeste nu toch verre gedoan zyn
k zoate in de zeetle en myn glas wos uut
ka nie veel géen tyd
nu moeste k der n gedacht van moakn

'Drienk nog éen' zei myn glas

Ziej t! Ka were te lange gewacht...
'K zoe beetre goan sloapn' zeie k

'Wiens oaste' zei myn glas

'Gee gy goe klappn' zeie k
'Ge moe gy morrn nie goan werkn!'

'Gy wok nie' zei myn glas
'ge peist miskien van wel, moa...
t zyn oal gedachtn!'

'T is dadde' zeie k
nog méest van oal voe der van of te zyn
k deie n tv uut en k gienge noa boovn

Een leeg glas meug je noais betrouwn

GOD

En wuk wos da ton, god?

Wel, dat is t roare; t wos n twuk daj nie koste vaste pakkn, zien, oarn, of riekn. N twuk woa da der géen bewyzn voarn woarn. N twuk dat er dus ne kée éen uutgevoenn a. En volgens deen a God de wereld mè zyn bloate andn gemakt, en geléek n up ne mins moa ton zoender oal de foutn. Je weunde n twoasn verre boovn uus in de lucht, en je kéek noa beneen, noa ool t éne da j uutspookte. En pas up! Ja t oal gezien é! En ut der ton n twuk goe gienk kostn de minsn dankboar zyn. En gienk der n twuk slicht, kost n ze under dermee verzoenn, want t wos omda j t verdiend a, of t makte déel uut van n grodder plan! Moar au fong wos n goed wei, diene god... En mè zukn twien boovn joe moest je wok nie zoa benoald zyn voe doad te goan wan je zei, allez, toch volgens deen die em a uutgevoenn, dat r ton nog n twuk achter kwam, verstoajt? Dat ton nog nie gedoan wos! 

Dus verre oal de minsn an symbooln in under uus die antoanden da ze in diene god geloofdn. T kwam zoadoanig verre da je leevn nie veilig wos uj zei da j twyfels a! Ge moeste geloovn en zwygn! En oendertussn woarn ze nateurluk wok oal vele in ruuze gekomm over diene god en van t ene kwam t andre en voe t hélegans moeilijk te moakn woarn der ton vaneigens verskillnde goodn!

Mohow! Zoej kunn peizn! De minsn zoatn toch roar in mekoar ée in dien tyde? En da ze ton sjuuste doadeure in t skéer gegrocht zyn!

Jah! Moa k goaj moetn loatn, want myne compuutre tril my up, jée verzeekers n twuk noadig...

NORDMANN

Ge léer nog n twuk
van zukn plastiekn gevoal van de Kringloop
héel verploaid en in mekoar gedroaid
da j probéert rechte te zettn
de takkn were noa t licht te trekkn
binst dat t géen noaldn zyn
moa yzders die in je viengers stekkn


K weete t, t is artiefiesieel
en ecologies nie verantwoord
moa miskien moe j t anders zien;
t ée ze n twien gekocht, gebruukt
en noar ier gebrocht
moa us ier nu bluuvn stoan
komm ze pas echt
by diene n indeluksn vuuloop terecht
en wuk voalt r te féestn
ut de wereld der zyn ende an oalt?

En zukkne plastiekne boamm
eet r wok nie achter gevroagd
moa t ee der n twien geld in gezien
dus kun we der nu moa beetre
t beste van moakn

En doaby, ge wilde wel
moa gee nog noais nen boam geplant
en ton kuj tenminste zeggn
daj toch éen ee gered

En em ton pintn mè van die kristalne bolln
in oale moatn en kleurn
goudn slingers uut papier en ingeloar
ne gloaznen top voe derup
en deroend ne stola vul oederwetske luchtjes
die gelukkeluk nog giengn toen da j t uus kwam -
t lig oal in die n oek woa da de boamm stoann
en voe géen geld –

Zoej nog ne Nordmann koopn?

DROAM

Vantevoarn
ak noais kunn geloovn
da k joe gienge teegn komm

En toen da k je teegn kwoame
ak noais kunn geloovn
da j my gieng zien stoan

En toen da j my zag stoan
ak noais kunn geloovn
da j mè my zoa verre gieng goan

En toen da we doa woarn
ak noais kunn geloovn
da k gienge willn were kéern
noa oe da t wos

vantevoarn

IN DE SUPRA BAZAR

Vanachternoene in de Supra Bazar, n bitje vodder in de gank:

“Ooo, wuk n skoantje!”
“Ja née... Moa t joene wok wei!”
“Goh, t is zukkn froaje! Echt woa, zukn gemakkluk kiend... N héel twuk anders of eur broere!”
“Is t echt? Da s ier nen héeln andern of ze zuster wei!”


“Moa ik antsyn dien babyborrel...”
“Jamoa, ik wok wei! Moa ja, iederéen zie doa teegn up née?”
“Ja... Moa t is zoa gemakkeluk ée... Ge zyt r in éne kée van of!”

DUUSND STIKKN

‘Wuk goa j nog doen vandoage’ vroege k an de klant
die ofgereeknnd a en welgezind eur dingn wegstak
ak t geweetn ka up myn toenge gebeetn
‘Goh’ zei ze en zwéeg, ze zakte in, ‘da s minder wei…’

Oal t kleur trok weg, eurne moend verkrampte
ze kéek noa beneen, ‘k moete noa n madam,
z ee, vele gereeknd, miskien
nog nen dag of twée te leevn’

‘Oeieoei’ zeie k van t verskot,
‘amai, en kan z eur skikkn in eur lot?’
‘Ja kweete t nie’ zei ze, z is gevoaln in eur uus
z is hélegans verlamd, en ze…’
Ze kéek noa my, ik kéeke noa eur
Oe da oales nu veranderd wos!

In eur oogn kost je zien
wuk dat er doa van binn zat
oales kost je zien
héel de reize da za ofgeleid

Eur lippe trilde en eur oogn liepn vul
en ze droei eur en ze zei ‘salu’
binst dat ter elders ne gloazn kerstbol
up de groend viel
en in duusnd stikkn brak

PRIJS

Hij komt met de meubelbestelling die ik straks zal doorsturen.
Een knappe jongen die ooit op een mijn trapte
waardoor een stuk van zijn voet ontbreekt.
Maar daar zit zijn schoen omheen,
je kunt er niets van zien.
Eenentwintig, en zoals zovelen geboren op 1 januari.
Voor de dokters in Afghanistan geen rust op nieuwjaarsdag.


‘Rino’ zegt hij,
Ga jij bestellen ook mircogloven?’
‘Microgolfoven’ zeg ik.
‘Jaaaaaaa’; hij zegt het zacht en met een zucht
alsof hij er nu al van geniet.
En herhaalt dan: ‘mi-cro-golf-ooo-ven.’
‘Schrijf maar bij de meubelbestelling’ zeg ik.
‘Maar ik kan niet schrijven dat’ zegt hij.
‘Probeer maar’ zeg ik.
Hij schrijft.

‘Nieuw’ zegt hij.
‘Ik zal het erbij schrijven’ zeg ik.
‘En groot’ zegt hij.
‘Groot ook?’ vraag ik.
‘Ja’ zegt hij, ‘ook groot. En merk.’
‘Een merk dus’ zeg ik.
‘Ja’ zegt hij, en aarzelt, alsof er nog iets is.

En dan kijkt hij me aan met een droevige blik
vanuit die mooie ogen, de ogen waarmee hij
harten zal veroveren,
verovert.
Ik denk dat hij dat nu al weet.

‘En kleine prijs.’

VLIEG

Een keer per jaar stofzuigen we de zolder. Ons huis is groot, te groot om eerlijk te zijn. We hebben voldoende plaats om al de spullen die we niet meer nodig hebben maar waar we geen afstand van kunnen doen te stockeren zodat we de zolder niet hoeven te gebruiken. Dat vergemakkelijkt het stofzuigen in hoge mate. Niets dat verplaatst moet worden. De hele oppervlakte in een vloeiende zigzagbeweging beroeren met de zuigmond die al het stof en vuil met een verrassende kracht katapulteert doorheen die schokkerig dansende stofzuigerslang.
Vandaag was het zover, en ik had er zin in.

Halverwege verving ik de stofzak. Het laatste deed ik de spinnenwebben in de hoeken en rond de ramen. Spinnen zoeken naar de meest winstgevende locaties om hun constructies te monteren, en waar vang je een prooi op een donkere zolder gemakkelijker dan aan een van die ramen, allebei met die typische barst in het glas? Spinnen sloven zich uit om zo'n vangnet onzichtbaar te maken en toch, ook al veranderen die webben na verloop van tijd in vormeloze stofnetten ontdaan van al hun finesse en subtiliteit en kun je ze van meters ver waarnemen, dan nog raken er vliegen in verstrikt.
Je zou denken dat, wanneer een vlieg zich vast gevlogen heeft in zo'n web, dit voor de anderen qua waarschuwing kan tellen. Toch hebben hier op enkele vierkante centimeter tientallen vliegen een doodstrijd geleverd. Misschien zie ik het verkeerd, komen vliegen hier – aan het eind van hun Latijn – gewoon om te sterven, een laatste blik op die onbereikbare wereld achter glas. Ofwel wilden enkele stoutmoedige vliegen die ene bevrijden, zoals een naar de bakkerij fietsende liefhebber van een mooie zonsopgang achter een, het kanaal in duikelende wagen springt om nooit meer boven te komen.

Wie weet wat er in de bovenkamer van een vlieg omgaat?

Sinds ik, toen ik klein was, de vleugels uittrok van een vlieg, loop ik gebukt onder een last. Eerst negeerde ik het schuldgevoel en sloeg ’s zomers met een mepper honderden vliegen plat die de kat dan oppeuzelde. Tot ze er op een dag genoeg van had en daarna bleven de vliegen liggen wat mij de jacht deed staken. Het gebeurde, zoals ik al zei, lang geleden, toen ik de smaak van het stofzuigen nog niet te pakken had. Die kat heeft massa’s vliegen het leven gered. Kort daarna kantelde er iets in mijn hoofd, en kon ik geen vlieg meer kwaad doen.
Ik moet bekennen dat vliegen me met het verstrijken der jaren steeds meer fascineren. Dat kleine wonder der natuur. Die verbluffende hoogstandjes in luchtacrobatiek gekoppeld aan ongekunstelde nederigheid, alsof het vanzelfsprekend is. Maar zelfs als ze gewoon stil zitten: het stretchen en roteren van die delicate vleugeltjes, het enthousiaste wrijven in die pootjes. Alsof ze grote plannen hebben. Want ook al leeft een vlieg slechts dertig tot veertig dagen, waarom zouden ze er niet van dromen om binnen die tijdspanne iets fundamenteels te veranderen? Iets te betekenen waardoor iedere vlieg hen nadien bedenkt in hun gebeden? Dat steentje te verleggen in die rivier op aarde?

Lang geleden stuitte ik in de bib op een boekje over de vlieg. Het stond vol merkwaardige feiten die ik om de een of andere reden nog steeds ken. Zoals dat vliegen over twee facetogen beschikken die elk uit een vier duizendtal kleine, zeshoekige ogen bestaan waarmee zij bewegingen detecteren waarvan de bron soms nog niet weet dat hij ze maakt. Of dat een vlieg per seconde tweehonderd keer met de vleugels fladdert en ondertussen alweer twee meter verder is. Of dat larven van vliegen gebruikt kunnen worden om wonden schoon te maken. Of dat ze 's nachts op je lippen komen zitten om te proeven van je speeksel.
Ik las ergens dat spinnen daarentegen eerder toevallig in je mond belanden terwijl je slaapt. Mensen eten gemiddeld per jaar zo'n veertien spinnen op. Stel je voor dat zo'n spin helemaal niet toevallig in je mond terecht komt, maar dat zij daar gewoon zit te wachten in de hoop dat er een vlieg komt drinken. En dat ze toeslaat, even krachtig en verrassend als een krokodil die een jong hert vanuit het niets overvalt en het water in sleurt, en die kansloze vlieg – dronken van genot – met nijdige prikken verdooft en inpakt. En dat allemaal in de beschutte holte van je mond terwijl jij vredig verder slaapt.
Je mag er niet aan denken.

Ik had een verdund hulpstuk op de stofzuigerbuis gemonteerd waarin de achter elkaar aan wapperende, dikke slierten spinnenweb vol kadavers verdwenen. Sommigen vielen op de grond en ik haastte me ze op te zuigen. Een paar keer had ik de indruk dat er nog beweging in zat maar de zuigkracht was zo groot dat ik het nauwelijks kon zien. Het leek me ook onwaarschijnlijk, want het was hier zo koud en vliegen zoeken toch de warmte op? Ik was even uit het oog verloren dat hun vrijheid momenteel aan banden lag.
Al stofzuigend herinnerde ik me dat sommige vliegen tot een maand als larve leefden voor ze ontpopten. Stel je voor dat je dan op je eerste dag als vlieg in zo’n web terecht kwam… En er was geen spin te bekennen om je uit je lijden te verlossen. Enkel afwachten tot je maandje erop zat, of tot dat je door ontbering omkwam.
Op dat moment zag ik een vlieg houterig over de houten vloer kruipen. De spieren stram door de koude of te weinig beweging of verlamd van angst voor die stofzuigerslang. Ik kreeg medelijden met het schepsel. De toekomst zag er bar uit. Geboren in de ijstijd. Je leeft maar je zult nooit optimaal van dat leven genieten en geen god die met je bezig is. Of zou er een hemel voor vliegen bestaan?

Toen ik ’s avonds naar tv zat te kijken dacht ik plots weer aan die vlieg die daar kroop over de oude houten plankenvloer van die eindeloze zolder. Het was dus meer dan waarschijnlijk dat ik dan toch levende vliegen opgezogen had. De ongelukkigen met de kracht van een orkaan mee geslingerd tot diep in die benauwde ruimte waar de storm nog een hele tijd woedde en waar je – hoe goed voorzien je ook was - geen vleugel voor je ogen zag. Om wakker te worden in die ondefinieerbare massa van vuil waar je nooit meer uit zou komen.
Zouden er overlevenden zijn? Wat ging er in hen om? Zouden ze zich als het slachtoffer van een natuurramp beschouwen? Zouden ze er enig begrip voor kunnen opbrengen dat ik, de god van dit huis, het nodig vond te stofzuigen die dag?

STERK

K éeke roend up n tring noa ool die minsn
Ool die kleurn en ool die soartn...
Zoa stille dat ter wos...
Niemand die n twuk zei
Ool die oofdn in gedachtn verzoenkn of sloapnd

Kwoamm ze van ne begroavinge of van ne trouw?
Woarn ze doaziek of zjuuste geneezn?
Liepn ze weg of giengn ze noar uus?
Woarn ze tenn of stoenn z up spriengn?

Tegoare kostn we sterk zyn...
Moa wie sprikt ool die toaln?

De conducteur kwam binn
en ollemolle oaldn
z under ticketje uut

TOET TON

‘Ja Rino, tot dinsdag?’
‘Ja, tot dinsdag hé jongens!’

De Afghaanse en de Syrische medewerker. Onze magazijniers.
Eerst klikte het niet zo goed tussen hen. Om te beginnen is er de taalbarrière, de een spreekt Pashtu en de ander Arabisch. Maar ook tal van culturele verschillen. En ook al zijn het allebei moslims, over de islam waren ze het ook vaak oneens. Er waren dagen dat ze niet met elkaar praatten. Ze wilden zelfs niet in dezelfde ruimte eten.
Niet dat ze het met zoveel woorden zeiden. De een ging gewoon buiten zitten terwijl de ander binnen bleef. Maar nu zijn we zes maanden verder. En allebei hebben ze water in de, euh, wijn gedaan...
Deze middag depten ze hun brood zelfs in dezelfde kom. Je zou bijna kunnen stellen dat het vrienden zijn geworden.


‘Ja Rino, tot dinsdag!’
‘Een fijn weekend hé jongens!’
‘Ja jij ook fijn weekend!’
‘Merci. Toetonné!’
‘Ja. Toet ton.’

MIS

Mijn vriendin kan heerlijk koken
Af en toe komen kennissen bij ons eten
Vroeger kon ik me ergeren als gasten
het tijdens het voorgerecht, hoofdgerecht, nagerecht
uitvoerig, zelfs uitbundig hadden over andere keren
dat ze on-ge-lo-fe-lijk lekker hadden gegeten
bij mensen thuis of op restaurant


Ondertussen heb ik geleerd dat het normaal is
dat mensen als ze iets lekkers voorgeschoteld krijgen
beginnen te vergelijken en als ze zwijgen
dat kan zijn omdat dit moment zo wonderbaarlijk is
subliem, ja, fenomenaal, zoals in 'Babettes gæstebud' –
die Deense film die bekend werd als 'Babette's Feast' –
maar meestal is er dan gewoon iets heel erg mis

KRUUSWOORDRADSLE

'Meuge k joene rugge gebruukn?'
Ze vulde n kruuswoordradsel in

N tring viel stille en minsn stapten of

Drie groate, snelle bloente mikten noa t trapke
elk mè ne plastiekn bak oalfvul vinyl

By d éeste doaby n poar flossn wyn en zakskes nootjes
By de twidde blikkn bier
En by de derde groate zakkn chips en ne koptillefon

'Heldendicht' zei ze
'Lofzang' probeerde k en k kéke bachn my
noa da féestje da vodder liep

Noais goed in kruuswoordradsels gewist

VERANDERD

We zoatn in n tring in de gazette te leezn

Voar uus zat r n koppel Russisch te klappn
of n twuk dat r up gelykt
T woarn géen snotneuzn nie mée
moa ze kéekn noa mekoar
en t wos lik of da ze droenke kwoamn
van t éne da ze zoagn


Oal n andern kant zat r n oogbejoard stel an t roam
noa buutn an t kyknd de wéreld
mè veel geboarn en woordn in t Frans t evalueern
Underne n oend zat in n tasse die up de groend stoend
toegetrokkn toet an z ne nekke
J oenk mè zen n ooft boovn de vloer
vanwoa dat n bezig wos de schoenn te bestudeern
van de twée joenge gastn die by under zoatn
mè mutsn mè droadjes die noa de gsm in under andn liepn
en woarup da ze in trance zoatn te tikkn en te wryvn
lik of da ze n deen voar under –
of miskien wel under zelvn -
zoatn te programmeern

T wos doenker bewolkt moa de zunne skéen
boovn n groate famielje zworte Afrikoann
geklid in oal de kleurn van de reegnbooge
en de vintn ann van die zwoare stemm
en de vrouwn zoatn te lachn lik of da ze gedroenkn ann
en d joenges woarn stille ann t speeln en ann t zingn
en ze sproakn van da smoakeluk Frans
n bitje lik of da Manolito in Bonanza Ingels sprak
Van bachn uus kwam ter hynotiseernde Oosterse muziek

In Brussel-Zuud ploaidn w uus uutgeleezn gazette toe
De Russn stapten of en n groepke oedere Chineezn
mè lange mantels en ne bevroorn glimlach stapte up
Der kwam ne upgeskootn student by uus zittn
die begoste te studeern mè papier en fluo stiftn
In Centraal moestn we deruut

'Ke kunne nie zeggn wonneer dat t de laste kée wos
dak met n tring zyn meegewist'
zei ze binst da we liepn noa n Bozar -
we woarn up weg noa Picasso

'moa der is nog nietn veranderd'

MERCI LEONARD

Het was vrijdagavond en ik kon pas om zes uur afsluiten en daarna moest ik nog de kassa tellen. 20 augustus 2010. Ik werkte nog in de boekhandel en ik had twee tickets gewonnen met de Standaard voor het concert van Leonard Cohen die avond op het Sint-Pietersplein in Gent + overnachting in het Marriott hotel.
Uiteindelijk kon ik vertrekken, hopend op vlot verkeer. Ik had geluk, en een tweede keer toen ik meteen kon parkeren. De afstand naar het Sint-Pietersplein legde ik lopend af. Greet stond aan de ingang te wachten. De band had net het eerste nummer ingezet. We liepen tussen al die zittende mensen op zoek naar onze plaatsen. Raakten niet wijs uit de nummering van de stoelen. Renden naar vrije stoelen die we bovenaan, achteraan zagen. Een steward kwam ons halen. Gebood ons rustig mee te komen. We zaten op de tweede rij, helemaal vooraan. 

Ik heb het werk van Cohen op mijn zestiende leren kennen door de oudere broer van een vriend. Eerst de klassieker 'Songs of Leonard Cohen'. Daarna 'Songs of Love and Hate'. 'Live Songs'. 'Death of a Ladies' Men' (ik ken niet veel mensen die ik kan plezieren door deze plaat op te leggen maar voor mij blijft het een klassieker). 'Various Positions'. Ik ben hem blijven volgen, en hij is tot hier toe met zijn muziek met me meegereisd.
Wat kan ik zeggen over die avond? Alles ademde grandeur uit. Die rustige maar grote klasse op het podium terwijl we in de een na de andere onvergetelijke parel werden ondergedompeld. Van bovenuit werden we getrakteerd op een onberispelijke, windstille zonsondergang. Alles was perfect en het werd dé avond van dat jaar...

En daarna gaan slapen in het Marriott hotel. Natuurlijk zijn we het eerst gaan vieren, en hadden we beiden teveel op, dus van de nacht zelf weet ik niet zoveel meer. Gelukkig opende Roderik de volgende ochtend de winkel, zodat we nog tijd hadden om te ontbijten. Een buffet. We verzamelden verse broodjes, probeerden te kiezen uit een verpletterend aanbod aan soorten beleg, namen vers fruitsap, een zachtgekookt eitje - 'Hi Bro'... Die krakende, in whiskey gemarineerde, Canadese eikenhouten stem.
Ik keek naast me en daar stond hij, een klein mannetje in een donker pak met een hoed, fris gewassen en geschoren en met een bord in zijn handen. Hij lachte, maar op zijn Cohen's: glinsterende ogen en die onpeilbare, Mona Lisa glimlach. Ik weet niet tegen wie hij het had, en was te verbouwereerd om iets te zeggen; ik vermoed dat ik een schaapachtige glimlach heb geproduceerd.

Ik beweerde nadien dat hij ontbeet met zijn hoed op, maar de waarheid is dat ik het niet weet want ik heb niet meer naar hem gekeken en zoveel mogelijk genoten van het moment. Ik geniet er nog steeds van.
Merci Marriott Hotel. Merci De Standaard. Merci Leonard.

TWEE SOARTN MINSN

Gee twée soartn minsn:

dedee die under ommedroain
en were noa binn goan

en dedee die bluuvn stoan,
voe te zwoain

VLIEGE TOCH

Vliege
lat myne kop gerust
zoem nie héelsan roend myn n oarn
ge spéelt ier mè myn voetn lik of daj nietn te verliezn ee
lik of da j nie wit dat de nateure joe bedroogn ee
daj nie kunn vluchtn


Vliege
kee te doen mè gy
ge zit doa in je poatn te wryvn lik of daj t oal oender controle ee
moa makt da k goeste kriege voe joe buutn te zettn
de wienter is an t noazn
en zels ool komt de zunne der nog deure
t is te koed en ton kom je te troage

dus lat my gerust
want teféte vlieg je teegn myn and,
kryg je n voage

of zyj t ier moe miskien da j up de zenuwn werkt
eej t gèt
eej t spelleke deure
zie j t nut der nie van in en is ieder eure tevele
nu da j wit dat t fotu is
dat t vet erof is en kuj t nie mée upbriengn
nu da t ende oalene nog een kwestie van ne dag
of miskien nog n poar eurn is

Kunne k joe coroazje geevn
een doel in t leevn oal is t moa voe n kart
duudluk moakn dat géen avance is van ut te forceern
dat r gelyk oaloe n ende an komt en – mochte t joe kunn skilln –
da k bly zyn da j der zyt en kunne k n twuk doen
daj nie moe loatn van vroagn

moa zoem nie héelsan roend myn n oarn
en lat my gerust
want teféte vlieg je teegn myn and
kryg je n voage

HALLOWEEN

Het was dit jaar mijn beurt om haar
naar het kerkhof te escorteren
We waren een dag te vroeg
en het rook er naar zeep en bleekwater:
er was een grote schoonmaak aan de gang
'Het is waterkoud' zei ze; ik huiverde
toen ze haar verkleumde hand
tegen mijn wang bracht


Hier en daar stonden er bordjes met kennisgeving
van tot ontruiming gelastende ambtenarij
waardoor haar vader en haar moeder
na al die jaren toch nog
uit elkaar zouden gaan
Ook een broer en zus
moesten naar boven
Ik staarde naar ovale foto's in email
van jonge mensen die ik alleen kende
van in een fotoalbum
en van op een lijst in de hal

Het werd donker
hoewel het pas rond drieën was
en de wind stak op
'Het zal pijpestelen regenen' zei ze
terwijl ze de kol van haar jas
tegen haar hals trok

We ontweken donkere plassen
tussen scheefgezakte, anonieme graven
Een oude treurwilg hield
zijn wortels bovengronds

Toen ik haar naar huis bracht
liet ze me stoppen bij een bakker
Dikke druppels kletterden op de motorkap
'Verbrand mij maar' zei ze, en
nam een ferme hap uit een eclair

HALLOWIEN

T wos vandjoare myne toer
voe r eur noa t kerkof t escorteern
We woarn nen dag te tieluk
en t rook r noa zéepe en blikwoatre:
ze woarn bezig mè de groate kuus
‘Tis woaterkoed’ zei ze
en k krége rilliengn us ze de boovnkant
van eur and teegn myn koake stak


Ier en doa stoenn der plakoatn
met n uutleg da ze plekke moestn moakn
woadeure da eur voadre en eur moedre
achter ool die joarn oliek nog
uut mekoar giengn goan
Wok n broere en n zustre
moestn were noa boovn
K keke noa ovoalne, geemajeerde fotoos
van joenge minsn da k juuste moa kende
van in ne n album
en van up ne koadre in de gank

T kwam doenker
moa twoa nog moa achternoene
en t begoste te woain
‘T goa mollejoengn rinn’ zei ze
binst da ze de kol van eur veste
teegn eur kele trok

We makten toern roend zworte plassn
en liepn gejoagd tussn skéefgezakte groavn
zoender noamn
Ne noedn treurwilg ield zyn wortels
boovn de groend

Toen da k eur were noar uus rée
liet ze me stoppn by ne bakkr
Dikke druppels klabbedderden up de kappe
‘Stik my moar in brande’ zei ze
en ze pakte n ferme beete uut ne n éclair

VAN DIZZE KEE

‘Oei tis doa breuke’ zegt de madam die an de kassa wacht
eur oogn droain weg en eur stemme beeft
moa t ée nie te moakn mè die voaze die zjuuste
in duust stikkn is gevoaln, ze klapt geweune ozoa

‘Moa tis van dizze kée van ik nie!’

‘Is t anders van gy miskien’ vroage k
binst da k de deur eur uutgezochte kléern scanne
‘Tis ookn van ik’ zeg ze
‘Gelyk wuk dat r gebeurt: tis van ik!’
‘Ewel merci’ zegge k
‘Ja’ zeg ze, ‘myne vint kan der n twuk van voe t up my te steekn’
‘Voe te lachn olyk’ zegge k
‘Ba nint pertank wi’ zeg ze, ‘moa ja, t is lik zukn upnimsel van em
En jis éegluk wok noais vies dervoarn wi’ zeg ze

‘en je kan wok nie wan tis éegluk verre ookn van em
En je witte t wi, moa toch goat n zeggn dat van ik is’ zeg ze

‘Nu moa wi’ zeg ze
binst da ze n zakske uut eurne kabba oalt
t oopn ploait en der oal eur tuug in stikt
eur kasticket in eurne portmonnee duwt
en weg lopt

'van dizze kée is t ik nie!’

WERE

'De veugels probeern under te verduukn in de boamm
moa t angn nog géen bloadn an'
peisde k binst da k noa n noto liepe
nog nie zoa lange geleen

Der wos nog géen spriete te zien
van de maïs die gieng komm


moa woa dat r stoend is t land geskoorn
en de bloadn liggn oal were
up de groend

TEE

De slichtn zat up ne stoel
geboendn en mè ne muuleband

T wos héel Jules

Jules wos lange geleen mechaniecjén
in MBLE woa dat n werkte in n TB
Technische Bedrijven zeijn z in de bureaus
Tuutn en buuzn zeijn z in n atelier

Jules wos ne meter neegntig
telde of noa zyn pensioen en ja ookn leute
n moagere peeme mè ne duuvelboard
en andn lik taloarn
Ut n joe vast ad lietn nie los

Up diene Jules geléek ne dus
en k zoage oe dat n an t frustseln wos
mè z n andn up z ne rugge

Voar em stoend de goenn –
t wos Harrison Ford –
mè z ne rugge noar em toe
straf gespierd moa styf veroederd
Je wos lik bezig mè n twuk an n toafle voar em
moa t kan wok zyn dat n stoend te scréemn -
k koste t moeiluk zien

Jules zyn andn kwoamn los en ton gieng t zére:
je trok n broek van Harrison noa beneen
brocht zyn viengers toope in ne punt
zoa da z ne n oarme lik n speere wos
en stak da diepe in Harrisons gat

En ton begoste t nog moa!

Die noarme gieng ter héel in
en ut n der wére uut kwam
at n deel van Harrisons derms mee
T wos t lik n prieme in en uut da gat
en oale kéere derms die up de groend vieln
En leute da Jules ad!

Ja…

Miskien moe k toch géen tee mée drienkn
voa dak k goa sloapn

BOVEN PRATEN

‘Kun je boven praten?’ vraagt Mahmoud als ik de krant lees
‘Voorlezen’ zeg ik
‘Ja, maar… veel boven!’ zegt hij
‘Luidop’ zeg ik
‘Ja maar niet veel…’ zegt hij aarzelend
‘Een beetjes!’
Dat is een moeilijke

'Zoals Jacqueline loopt' zegt hij tenslotte
‘Traag’ zeg ik

KODAK

Ze roep myne noame. Ze doet eur werk ny slicht, moa tis ne speelveugle, éenentwintig joar oed, wuk kuj doa wok van verwachtn, tis nog n kiend.
N kiend mè n kiendje. Kee t eur ne kée gezeid - ze wos oal n poar doagn in eur moasn en wuk da j wok zei of dei, t wos oal géen avance. K zeie: 'Oe komt da toch da j gy ookn zoa kienderachtig doet? Uj gy joen kiendje mee eed zy j gy héel anders, n echte mama...' Ze stak eur skoers up, droei eur en liep weg.
Moa ze roept dus myne noame. K kyke, n bitje vervéeld vanuut de gedachte da ze were luuzig is - k oore t an eur stemme - en ton zie k ne flits. Ze gebbert uzze de kodak toant, zukn wegwerpmodel van lange geleen. 'Je goa nog' zeg ze. 'Kee der oal n poar fotoos mee getrokkn. Moa...' Ze droait de kodak oal oale kantn, 'woa kuj der nu noa kykn?'...