maandag 11 maart 2013

BOEKENWEEKGESCHENK

'Ik heb daar iets van gezien op tv', zei de vrouw. 'Vanaf vandaag krijg je dit boekje cadeau, toch?'
'Ja', beaamde ik, 'mits u zich voor minimum twaalf euro vijftig aan literatuur aanschaft'. Ze glimlachte. 'Ja', zei ze, 'er is altijd een maar.'
Zij en haar man waren de winkel binnengekomen met de tred van mensen die een doel hebben. De man was meteen naar de kunstboeken doorgelopen, zij bleef haperen bij het boekenweekgeschenk. Het was een wat mollige vrouw terwijl haar man er opvallend mager uitzag.

Voor de eerste keer in zevenenzeventig jaar werd het Nederlandse boekenweekgeschenk ook in Vlaanderen verdeeld. Dat hadden we te danken aan Tom Lanoye die het desgevraagd wou schrijven op voorwaarde dat het ook in Belgiƫ beschikbaar was. Het was een novelle van net geen honderd pagina's geworden, met harde kaft. Uitgangspunt was de onbemande MIG van het Russische leger die op een rustige dag in het Kortrijkse uit de hemel kwam vallen en een jongeman die nachtdienst deed en nog in dromenland vertoefde, met zich mee naar de eeuwige jachtvelden nam.
Lanoye had er een nieuw verhaal van gemaakt. Op zijn eigen typische wijze verschafte hij ons een ritje op de absurde roetsjbaan des levens. Hoe een al dan niet menselijke fout in volle koude oorlog de stoppen bij de machtshebbers door deed slaan en net niet escaleerde tot een ramp met wereldwijde gevolgen. Daarnaast was er natuurlijk ook een Vlaamse tragedie aan de gang, kortom: alles in het klein. Staaltjes uit de sublieme trukendoos van Lanoye; niet meteen zijn beste werk, maar een vermakelijk, lezenswaardig boekje.

'Kun je eens nazien of je dit boek in voorraad hebt?', vroeg de vrouw. Ze schoof me een briefje toe. Daarop stond: 'Hatha-Yoga, SelvarajaYesudian and Elisabeth Haich'.
Ik keek snel eens op boekenbank en vond een Nederlandstalige editie. Zei dat we het niet in de winkel hadden, maar dat ik het in het Nederlands kon bestellen voor de prijs van vijftien euro.
'Aha', zei de vrouw met iets triomfantelijks in haar stem, 'dan hebben we al recht op zo'n boekje', terwijl ze schalks lachte en wees naar Tom Lanoye's 'Heldere Hemel'.
Ik kon het niet verhelpen.
'Eigenlijk is het de bedoeling dat het cadeau gegeven wordt wanneer de klant Nederlandstalige of vertaalde literatuur koopt...'
'Opnieuw een maar', zuchtte de vrouw en liet haar schouders zakken.
'... maar zolang het geen kookboek is doen we er niet moeilijk over.'
'Het is misschien geen literatuur, maar het is zeker geen kookboek', zei de vrouw. 'En als ik zeg dat je er eentje mag bestellen, kan ik dan nu zo'n boekje van Tom Lanoye meenemen?'
Ik schoof haar een heldere hemel toe. Het hele idee van het boekenweekgeschenk is tenslotte dat je de klant het gevoel moet geven dat hij iets krijgt, niet dat je hem iets ontneemt.
Haar man was ondertussen met een tweedehandsje naar beneden gekomen en deponeerde het voor mijn neus.
'Zie je dat?', zei de vrouw en knipoogde schalks.
'Straks kunnen we nog twee Lanoye's meenemen!'

zondag 3 maart 2013

DEEL

Ik leerde die dag alles
over de samenstelling van beton
en hoe je moest bekisten.

Toen hij verzuchtte dat hij te doen had
met wie dit ooit weer af moest breken
voelde ik me de getuige van
een onvergetelijk moment.

Nooit verwacht
dat ik diegene was
die hij beklaagde.