vrijdag 30 december 2016

TE GROOT

‘Chef, kom u vandaag?’
‘Rino’ zeg ik.
‘Mijnheer Rino, kom u vandaag?’
‘Vandaag?’
‘Met grote tafel en stoelen.’
‘Ja, om vier uur haal ik mijn bestelwagen en zullen we je spullen inladen.’


‘Om goed huis te maken voor mijn kinderen’ zegt ze, terwijl ze maar één kind heeft.
Djetenin richt haar huis in met spullen uit de Kringloopwinkel. Ze werkt hier en je zou dus kunnen zeggen dat ze met haar gat in de boter is gevallen, maar ik weet niet of ik deze zegswijze ooit aan haar uit zal kunnen leggen.
Het heeft me al zoveel moeite gekost om uit te leggen dat het kind is maar ze blijft kinderen zeggen.
Dat ene kind betekent dan ook alles voor haar.

Ze knikt vrolijk.
‘Dank chef… Mijnheer Rino!’ Ze proest het uit, terwijl ze een in elkaar hakende constructie van woorden in die vreemde mengelmoes van Afrikaans Frans afvuurt waar niemand hier iets van begrijpt, en bedaart dan.
‘Want groot feest zaterdag’, zegt ze, ‘met veel family!’

Het is middag en dan sluiten we de winkel een half uur om te eten. Een mengelmoes van warme gerechten naar recepten uit verschillende regio's uit de wereld worden opgewarmd in de microgolfoven. Heerlijke geuren van kruiden en specerijen waarin het oosten, het westen, het noorden en het zuiden hier samenkomen. Mahmoud heeft een Afghaans gerecht mee dat hij de vorige avond heeft klaargemaakt en deelt de kom met Bilal. Ze deppen de saus met Turks brood. Ik hou het bij een boterham met kaas, ondertussen af en toe nippend van mijn koffie.

‘Jouw huis te groot’ zegt Bilal.
Hij spreekt zoals Italiaanse maffiosi dat in Amerikaanse films doen wanneer ze kwaad zijn, of hun gesprekspartner minderwaardig achten: traag, een beetje zeurderig en met die onderlip iets naar voren. Maar ik heb Bilal nog nooit kwaad gezien, en het laatste dat je van hem kunt zeggen is dat hij iemand lager acht dan zichzelf.
Zo spreekt hij nu eenmaal.

‘Jouw huis véél te groot’ zegt hij nog een keer met de nadruk op véél terwijl hij een stuk brood afscheurt.
‘Waaaaat?’ Djetenin’s stem gaat pijlsnel de hoogte in zoals alleen Afrikaanse vrouwen dat kunnen, het lijkt een aanslag op de oren en dan schudt ze haar hoofd, vol ongeloof, zwijgt en probeert na te denken, de armen strak gekruist en met uitpuilende ogen die op het tafelkleed voor haar zijn gericht.
‘Waarom?’ vraagt ze tenslotte, terwijl ze haar stoel achteruit schuift, overeind komt en hem haar kilste blik toewerpt.
‘Waarom mijn huis te groot?’ Met haar weet je nooit of ze gespeeld of echt boos is.

‘Gewoon’ zegt Bilal.
‘Jij veel kopen meubelen.’

EIGN KWEEK IN DE KRINGLOOP

'Ge kunt doa n mandeke pakkn.'
'Sorry, can you say it in Englisch?'
'Ooow... Wel, yes, you kan take a mandeke over there...'

DAVY CROKETT

Toen da k kléene woare
loaze k ne strip over Davy Crokett
T verhoal van zyn leevn, oal echt gebeurd
K ee em kweet nie oeveel kéern geleezn

Toen da k grodder woare
zoage k dat twok ne leesboek wos
Were t verhoal van zyn leevn, moa anders
K eet wok n poar kéern geleezn -
voe oale zekerheid

Zoa léerde k oal vroeg
dat r soms méer woareen woarn

Moa k loaze liever de strip

CONVERSOATJES ME N GLAS 2

'Wie benne k ik voe kritiek te geevn'
zei myn glas
'moa toch viene k da je joe lat doen'

K kéeke noa de filme en k deije lik
of da k t nie oarde
wuk da nie gemakkeluk wos
want t wos ne stomme filme


En k peisde: 't is oalsan t selste
met da glas...
Zels ut t nog oalfvul is
begunt t oal roar te doen
K goa kée moetn n ander koopn'

Een bitje onoazle éegluk
wan myn kasse zit vul mè gloazn

RISIKOO

'Ge moe ne kée kykn
oe skoane da die vint die imdn ploait'
zegt t kléen madamtje an de kassa

Gebloendeerd, geblokt en kortgerokt
en geflankeerd deur twee bodybeulders
oarms gekruist, k peize eurne vint en eurne zeune
en k kunne nie bewyzn da ze dermee te moakn een
moa ze komt vanboovn vier tandn tekort


T woarn doaves
nog juuste lik twée sumoworsteloars
die under noenetukske deijn
moa nu kykn ze noa my lik n deen
van wie da z ier véertn doagn geleen
up uuzne parkieng
teegn z ne noto zyn gereen

'Woarom', peise k
'woarom zoej oales moetn riskiern?'

En k ploaie da latste imde geweune in viern

CONVERSOATJES ME N GLAS 1

De filme moeste nu toch verre gedoan zyn
k zoate in de zeetle en myn glas wos uut
ka nie veel géen tyd
nu moeste k der n gedacht van moakn

'Drienk nog éen' zei myn glas

Ziej t! Ka were te lange gewacht...
'K zoe beetre goan sloapn' zeie k

'Wiens oaste' zei myn glas

'Gee gy goe klappn' zeie k
'Ge moe gy morrn nie goan werkn!'

'Gy wok nie' zei myn glas
'ge peist miskien van wel, moa...
t zyn oal gedachtn!'

'T is dadde' zeie k
nog méest van oal voe der van of te zyn
k deie n tv uut en k gienge noa boovn

Een leeg glas meug je noais betrouwn

GOD

En wuk wos da ton, god?

Wel, dat is t roare; t wos n twuk daj nie koste vaste pakkn, zien, oarn, of riekn. N twuk woa da der géen bewyzn voarn woarn. N twuk dat er dus ne kée éen uutgevoenn a. En volgens deen a God de wereld mè zyn bloate andn gemakt, en geléek n up ne mins moa ton zoender oal de foutn. Je weunde n twoasn verre boovn uus in de lucht, en je kéek noa beneen, noa ool t éne da j uutspookte. En pas up! Ja t oal gezien é! En ut der ton n twuk goe gienk kostn de minsn dankboar zyn. En gienk der n twuk slicht, kost n ze under dermee verzoenn, want t wos omda j t verdiend a, of t makte déel uut van n grodder plan! Moar au fong wos n goed wei, diene god... En mè zukn twien boovn joe moest je wok nie zoa benoald zyn voe doad te goan wan je zei, allez, toch volgens deen die em a uutgevoenn, dat r ton nog n twuk achter kwam, verstoajt? Dat ton nog nie gedoan wos! 

Dus verre oal de minsn an symbooln in under uus die antoanden da ze in diene god geloofdn. T kwam zoadoanig verre da je leevn nie veilig wos uj zei da j twyfels a! Ge moeste geloovn en zwygn! En oendertussn woarn ze nateurluk wok oal vele in ruuze gekomm over diene god en van t ene kwam t andre en voe t hélegans moeilijk te moakn woarn der ton vaneigens verskillnde goodn!

Mohow! Zoej kunn peizn! De minsn zoatn toch roar in mekoar ée in dien tyde? En da ze ton sjuuste doadeure in t skéer gegrocht zyn!

Jah! Moa k goaj moetn loatn, want myne compuutre tril my up, jée verzeekers n twuk noadig...

NORDMANN

Ge léer nog n twuk
van zukn plastiekn gevoal van de Kringloop
héel verploaid en in mekoar gedroaid
da j probéert rechte te zettn
de takkn were noa t licht te trekkn
binst dat t géen noaldn zyn
moa yzders die in je viengers stekkn


K weete t, t is artiefiesieel
en ecologies nie verantwoord
moa miskien moe j t anders zien;
t ée ze n twien gekocht, gebruukt
en noar ier gebrocht
moa us ier nu bluuvn stoan
komm ze pas echt
by diene n indeluksn vuuloop terecht
en wuk voalt r te féestn
ut de wereld der zyn ende an oalt?

En zukkne plastiekne boamm
eet r wok nie achter gevroagd
moa t ee der n twien geld in gezien
dus kun we der nu moa beetre
t beste van moakn

En doaby, ge wilde wel
moa gee nog noais nen boam geplant
en ton kuj tenminste zeggn
daj toch éen ee gered

En em ton pintn mè van die kristalne bolln
in oale moatn en kleurn
goudn slingers uut papier en ingeloar
ne gloaznen top voe derup
en deroend ne stola vul oederwetske luchtjes
die gelukkeluk nog giengn toen da j t uus kwam -
t lig oal in die n oek woa da de boamm stoann
en voe géen geld –

Zoej nog ne Nordmann koopn?

DROAM

Vantevoarn
ak noais kunn geloovn
da k joe gienge teegn komm

En toen da k je teegn kwoame
ak noais kunn geloovn
da j my gieng zien stoan

En toen da j my zag stoan
ak noais kunn geloovn
da j mè my zoa verre gieng goan

En toen da we doa woarn
ak noais kunn geloovn
da k gienge willn were kéern
noa oe da t wos

vantevoarn

IN DE SUPRA BAZAR

Vanachternoene in de Supra Bazar, n bitje vodder in de gank:

“Ooo, wuk n skoantje!”
“Ja née... Moa t joene wok wei!”
“Goh, t is zukkn froaje! Echt woa, zukn gemakkluk kiend... N héel twuk anders of eur broere!”
“Is t echt? Da s ier nen héeln andern of ze zuster wei!”


“Moa ik antsyn dien babyborrel...”
“Jamoa, ik wok wei! Moa ja, iederéen zie doa teegn up née?”
“Ja... Moa t is zoa gemakkeluk ée... Ge zyt r in éne kée van of!”

DUUSND STIKKN

‘Wuk goa j nog doen vandoage’ vroege k an de klant
die ofgereeknnd a en welgezind eur dingn wegstak
ak t geweetn ka up myn toenge gebeetn
‘Goh’ zei ze en zwéeg, ze zakte in, ‘da s minder wei…’

Oal t kleur trok weg, eurne moend verkrampte
ze kéek noa beneen, ‘k moete noa n madam,
z ee, vele gereeknd, miskien
nog nen dag of twée te leevn’

‘Oeieoei’ zeie k van t verskot,
‘amai, en kan z eur skikkn in eur lot?’
‘Ja kweete t nie’ zei ze, z is gevoaln in eur uus
z is hélegans verlamd, en ze…’
Ze kéek noa my, ik kéeke noa eur
Oe da oales nu veranderd wos!

In eur oogn kost je zien
wuk dat er doa van binn zat
oales kost je zien
héel de reize da za ofgeleid

Eur lippe trilde en eur oogn liepn vul
en ze droei eur en ze zei ‘salu’
binst dat ter elders ne gloazn kerstbol
up de groend viel
en in duusnd stikkn brak

PRIJS

Hij komt met de meubelbestelling die ik straks zal doorsturen.
Een knappe jongen die ooit op een mijn trapte
waardoor een stuk van zijn voet ontbreekt.
Maar daar zit zijn schoen omheen,
je kunt er niets van zien.
Eenentwintig, en zoals zovelen geboren op 1 januari.
Voor de dokters in Afghanistan geen rust op nieuwjaarsdag.


‘Rino’ zegt hij,
Ga jij bestellen ook mircogloven?’
‘Microgolfoven’ zeg ik.
‘Jaaaaaaa’; hij zegt het zacht en met een zucht
alsof hij er nu al van geniet.
En herhaalt dan: ‘mi-cro-golf-ooo-ven.’
‘Schrijf maar bij de meubelbestelling’ zeg ik.
‘Maar ik kan niet schrijven dat’ zegt hij.
‘Probeer maar’ zeg ik.
Hij schrijft.

‘Nieuw’ zegt hij.
‘Ik zal het erbij schrijven’ zeg ik.
‘En groot’ zegt hij.
‘Groot ook?’ vraag ik.
‘Ja’ zegt hij, ‘ook groot. En merk.’
‘Een merk dus’ zeg ik.
‘Ja’ zegt hij, en aarzelt, alsof er nog iets is.

En dan kijkt hij me aan met een droevige blik
vanuit die mooie ogen, de ogen waarmee hij
harten zal veroveren,
verovert.
Ik denk dat hij dat nu al weet.

‘En kleine prijs.’

VLIEG

Een keer per jaar stofzuigen we de zolder. Ons huis is groot, te groot om eerlijk te zijn. We hebben voldoende plaats om al de spullen die we niet meer nodig hebben maar waar we geen afstand van kunnen doen te stockeren zodat we de zolder niet hoeven te gebruiken. Dat vergemakkelijkt het stofzuigen in hoge mate. Niets dat verplaatst moet worden. De hele oppervlakte in een vloeiende zigzagbeweging beroeren met de zuigmond die al het stof en vuil met een verrassende kracht katapulteert doorheen die schokkerig dansende stofzuigerslang.
Vandaag was het zover, en ik had er zin in.

Halverwege verving ik de stofzak. Het laatste deed ik de spinnenwebben in de hoeken en rond de ramen. Spinnen zoeken naar de meest winstgevende locaties om hun constructies te monteren, en waar vang je een prooi op een donkere zolder gemakkelijker dan aan een van die ramen, allebei met die typische barst in het glas? Spinnen sloven zich uit om zo'n vangnet onzichtbaar te maken en toch, ook al veranderen die webben na verloop van tijd in vormeloze stofnetten ontdaan van al hun finesse en subtiliteit en kun je ze van meters ver waarnemen, dan nog raken er vliegen in verstrikt.
Je zou denken dat, wanneer een vlieg zich vast gevlogen heeft in zo'n web, dit voor de anderen qua waarschuwing kan tellen. Toch hebben hier op enkele vierkante centimeter tientallen vliegen een doodstrijd geleverd. Misschien zie ik het verkeerd, komen vliegen hier – aan het eind van hun Latijn – gewoon om te sterven, een laatste blik op die onbereikbare wereld achter glas. Ofwel wilden enkele stoutmoedige vliegen die ene bevrijden, zoals een naar de bakkerij fietsende liefhebber van een mooie zonsopgang achter een, het kanaal in duikelende wagen springt om nooit meer boven te komen.

Wie weet wat er in de bovenkamer van een vlieg omgaat?

Sinds ik, toen ik klein was, de vleugels uittrok van een vlieg, loop ik gebukt onder een last. Eerst negeerde ik het schuldgevoel en sloeg ’s zomers met een mepper honderden vliegen plat die de kat dan oppeuzelde. Tot ze er op een dag genoeg van had en daarna bleven de vliegen liggen wat mij de jacht deed staken. Het gebeurde, zoals ik al zei, lang geleden, toen ik de smaak van het stofzuigen nog niet te pakken had. Die kat heeft massa’s vliegen het leven gered. Kort daarna kantelde er iets in mijn hoofd, en kon ik geen vlieg meer kwaad doen.
Ik moet bekennen dat vliegen me met het verstrijken der jaren steeds meer fascineren. Dat kleine wonder der natuur. Die verbluffende hoogstandjes in luchtacrobatiek gekoppeld aan ongekunstelde nederigheid, alsof het vanzelfsprekend is. Maar zelfs als ze gewoon stil zitten: het stretchen en roteren van die delicate vleugeltjes, het enthousiaste wrijven in die pootjes. Alsof ze grote plannen hebben. Want ook al leeft een vlieg slechts dertig tot veertig dagen, waarom zouden ze er niet van dromen om binnen die tijdspanne iets fundamenteels te veranderen? Iets te betekenen waardoor iedere vlieg hen nadien bedenkt in hun gebeden? Dat steentje te verleggen in die rivier op aarde?

Lang geleden stuitte ik in de bib op een boekje over de vlieg. Het stond vol merkwaardige feiten die ik om de een of andere reden nog steeds ken. Zoals dat vliegen over twee facetogen beschikken die elk uit een vier duizendtal kleine, zeshoekige ogen bestaan waarmee zij bewegingen detecteren waarvan de bron soms nog niet weet dat hij ze maakt. Of dat een vlieg per seconde tweehonderd keer met de vleugels fladdert en ondertussen alweer twee meter verder is. Of dat larven van vliegen gebruikt kunnen worden om wonden schoon te maken. Of dat ze 's nachts op je lippen komen zitten om te proeven van je speeksel.
Ik las ergens dat spinnen daarentegen eerder toevallig in je mond belanden terwijl je slaapt. Mensen eten gemiddeld per jaar zo'n veertien spinnen op. Stel je voor dat zo'n spin helemaal niet toevallig in je mond terecht komt, maar dat zij daar gewoon zit te wachten in de hoop dat er een vlieg komt drinken. En dat ze toeslaat, even krachtig en verrassend als een krokodil die een jong hert vanuit het niets overvalt en het water in sleurt, en die kansloze vlieg – dronken van genot – met nijdige prikken verdooft en inpakt. En dat allemaal in de beschutte holte van je mond terwijl jij vredig verder slaapt.
Je mag er niet aan denken.

Ik had een verdund hulpstuk op de stofzuigerbuis gemonteerd waarin de achter elkaar aan wapperende, dikke slierten spinnenweb vol kadavers verdwenen. Sommigen vielen op de grond en ik haastte me ze op te zuigen. Een paar keer had ik de indruk dat er nog beweging in zat maar de zuigkracht was zo groot dat ik het nauwelijks kon zien. Het leek me ook onwaarschijnlijk, want het was hier zo koud en vliegen zoeken toch de warmte op? Ik was even uit het oog verloren dat hun vrijheid momenteel aan banden lag.
Al stofzuigend herinnerde ik me dat sommige vliegen tot een maand als larve leefden voor ze ontpopten. Stel je voor dat je dan op je eerste dag als vlieg in zo’n web terecht kwam… En er was geen spin te bekennen om je uit je lijden te verlossen. Enkel afwachten tot je maandje erop zat, of tot dat je door ontbering omkwam.
Op dat moment zag ik een vlieg houterig over de houten vloer kruipen. De spieren stram door de koude of te weinig beweging of verlamd van angst voor die stofzuigerslang. Ik kreeg medelijden met het schepsel. De toekomst zag er bar uit. Geboren in de ijstijd. Je leeft maar je zult nooit optimaal van dat leven genieten en geen god die met je bezig is. Of zou er een hemel voor vliegen bestaan?

Toen ik ’s avonds naar tv zat te kijken dacht ik plots weer aan die vlieg die daar kroop over de oude houten plankenvloer van die eindeloze zolder. Het was dus meer dan waarschijnlijk dat ik dan toch levende vliegen opgezogen had. De ongelukkigen met de kracht van een orkaan mee geslingerd tot diep in die benauwde ruimte waar de storm nog een hele tijd woedde en waar je – hoe goed voorzien je ook was - geen vleugel voor je ogen zag. Om wakker te worden in die ondefinieerbare massa van vuil waar je nooit meer uit zou komen.
Zouden er overlevenden zijn? Wat ging er in hen om? Zouden ze zich als het slachtoffer van een natuurramp beschouwen? Zouden ze er enig begrip voor kunnen opbrengen dat ik, de god van dit huis, het nodig vond te stofzuigen die dag?

STERK

K éeke roend up n tring noa ool die minsn
Ool die kleurn en ool die soartn...
Zoa stille dat ter wos...
Niemand die n twuk zei
Ool die oofdn in gedachtn verzoenkn of sloapnd

Kwoamm ze van ne begroavinge of van ne trouw?
Woarn ze doaziek of zjuuste geneezn?
Liepn ze weg of giengn ze noar uus?
Woarn ze tenn of stoenn z up spriengn?

Tegoare kostn we sterk zyn...
Moa wie sprikt ool die toaln?

De conducteur kwam binn
en ollemolle oaldn
z under ticketje uut

TOET TON

‘Ja Rino, tot dinsdag?’
‘Ja, tot dinsdag hé jongens!’

De Afghaanse en de Syrische medewerker. Onze magazijniers.
Eerst klikte het niet zo goed tussen hen. Om te beginnen is er de taalbarrière, de een spreekt Pashtu en de ander Arabisch. Maar ook tal van culturele verschillen. En ook al zijn het allebei moslims, over de islam waren ze het ook vaak oneens. Er waren dagen dat ze niet met elkaar praatten. Ze wilden zelfs niet in dezelfde ruimte eten.
Niet dat ze het met zoveel woorden zeiden. De een ging gewoon buiten zitten terwijl de ander binnen bleef. Maar nu zijn we zes maanden verder. En allebei hebben ze water in de, euh, wijn gedaan...
Deze middag depten ze hun brood zelfs in dezelfde kom. Je zou bijna kunnen stellen dat het vrienden zijn geworden.


‘Ja Rino, tot dinsdag!’
‘Een fijn weekend hé jongens!’
‘Ja jij ook fijn weekend!’
‘Merci. Toetonné!’
‘Ja. Toet ton.’

MIS

Mijn vriendin kan heerlijk koken
Af en toe komen kennissen bij ons eten
Vroeger kon ik me ergeren als gasten
het tijdens het voorgerecht, hoofdgerecht, nagerecht
uitvoerig, zelfs uitbundig hadden over andere keren
dat ze on-ge-lo-fe-lijk lekker hadden gegeten
bij mensen thuis of op restaurant


Ondertussen heb ik geleerd dat het normaal is
dat mensen als ze iets lekkers voorgeschoteld krijgen
beginnen te vergelijken en als ze zwijgen
dat kan zijn omdat dit moment zo wonderbaarlijk is
subliem, ja, fenomenaal, zoals in 'Babettes gæstebud' –
die Deense film die bekend werd als 'Babette's Feast' –
maar meestal is er dan gewoon iets heel erg mis

KRUUSWOORDRADSLE

'Meuge k joene rugge gebruukn?'
Ze vulde n kruuswoordradsel in

N tring viel stille en minsn stapten of

Drie groate, snelle bloente mikten noa t trapke
elk mè ne plastiekn bak oalfvul vinyl

By d éeste doaby n poar flossn wyn en zakskes nootjes
By de twidde blikkn bier
En by de derde groate zakkn chips en ne koptillefon

'Heldendicht' zei ze
'Lofzang' probeerde k en k kéke bachn my
noa da féestje da vodder liep

Noais goed in kruuswoordradsels gewist

VERANDERD

We zoatn in n tring in de gazette te leezn

Voar uus zat r n koppel Russisch te klappn
of n twuk dat r up gelykt
T woarn géen snotneuzn nie mée
moa ze kéekn noa mekoar
en t wos lik of da ze droenke kwoamn
van t éne da ze zoagn


Oal n andern kant zat r n oogbejoard stel an t roam
noa buutn an t kyknd de wéreld
mè veel geboarn en woordn in t Frans t evalueern
Underne n oend zat in n tasse die up de groend stoend
toegetrokkn toet an z ne nekke
J oenk mè zen n ooft boovn de vloer
vanwoa dat n bezig wos de schoenn te bestudeern
van de twée joenge gastn die by under zoatn
mè mutsn mè droadjes die noa de gsm in under andn liepn
en woarup da ze in trance zoatn te tikkn en te wryvn
lik of da ze n deen voar under –
of miskien wel under zelvn -
zoatn te programmeern

T wos doenker bewolkt moa de zunne skéen
boovn n groate famielje zworte Afrikoann
geklid in oal de kleurn van de reegnbooge
en de vintn ann van die zwoare stemm
en de vrouwn zoatn te lachn lik of da ze gedroenkn ann
en d joenges woarn stille ann t speeln en ann t zingn
en ze sproakn van da smoakeluk Frans
n bitje lik of da Manolito in Bonanza Ingels sprak
Van bachn uus kwam ter hynotiseernde Oosterse muziek

In Brussel-Zuud ploaidn w uus uutgeleezn gazette toe
De Russn stapten of en n groepke oedere Chineezn
mè lange mantels en ne bevroorn glimlach stapte up
Der kwam ne upgeskootn student by uus zittn
die begoste te studeern mè papier en fluo stiftn
In Centraal moestn we deruut

'Ke kunne nie zeggn wonneer dat t de laste kée wos
dak met n tring zyn meegewist'
zei ze binst da we liepn noa n Bozar -
we woarn up weg noa Picasso

'moa der is nog nietn veranderd'

MERCI LEONARD

Het was vrijdagavond en ik kon pas om zes uur afsluiten en daarna moest ik nog de kassa tellen. 20 augustus 2010. Ik werkte nog in de boekhandel en ik had twee tickets gewonnen met de Standaard voor het concert van Leonard Cohen die avond op het Sint-Pietersplein in Gent + overnachting in het Marriott hotel.
Uiteindelijk kon ik vertrekken, hopend op vlot verkeer. Ik had geluk, en een tweede keer toen ik meteen kon parkeren. De afstand naar het Sint-Pietersplein legde ik lopend af. Greet stond aan de ingang te wachten. De band had net het eerste nummer ingezet. We liepen tussen al die zittende mensen op zoek naar onze plaatsen. Raakten niet wijs uit de nummering van de stoelen. Renden naar vrije stoelen die we bovenaan, achteraan zagen. Een steward kwam ons halen. Gebood ons rustig mee te komen. We zaten op de tweede rij, helemaal vooraan. 

Ik heb het werk van Cohen op mijn zestiende leren kennen door de oudere broer van een vriend. Eerst de klassieker 'Songs of Leonard Cohen'. Daarna 'Songs of Love and Hate'. 'Live Songs'. 'Death of a Ladies' Men' (ik ken niet veel mensen die ik kan plezieren door deze plaat op te leggen maar voor mij blijft het een klassieker). 'Various Positions'. Ik ben hem blijven volgen, en hij is tot hier toe met zijn muziek met me meegereisd.
Wat kan ik zeggen over die avond? Alles ademde grandeur uit. Die rustige maar grote klasse op het podium terwijl we in de een na de andere onvergetelijke parel werden ondergedompeld. Van bovenuit werden we getrakteerd op een onberispelijke, windstille zonsondergang. Alles was perfect en het werd dé avond van dat jaar...

En daarna gaan slapen in het Marriott hotel. Natuurlijk zijn we het eerst gaan vieren, en hadden we beiden teveel op, dus van de nacht zelf weet ik niet zoveel meer. Gelukkig opende Roderik de volgende ochtend de winkel, zodat we nog tijd hadden om te ontbijten. Een buffet. We verzamelden verse broodjes, probeerden te kiezen uit een verpletterend aanbod aan soorten beleg, namen vers fruitsap, een zachtgekookt eitje - 'Hi Bro'... Die krakende, in whiskey gemarineerde, Canadese eikenhouten stem.
Ik keek naast me en daar stond hij, een klein mannetje in een donker pak met een hoed, fris gewassen en geschoren en met een bord in zijn handen. Hij lachte, maar op zijn Cohen's: glinsterende ogen en die onpeilbare, Mona Lisa glimlach. Ik weet niet tegen wie hij het had, en was te verbouwereerd om iets te zeggen; ik vermoed dat ik een schaapachtige glimlach heb geproduceerd.

Ik beweerde nadien dat hij ontbeet met zijn hoed op, maar de waarheid is dat ik het niet weet want ik heb niet meer naar hem gekeken en zoveel mogelijk genoten van het moment. Ik geniet er nog steeds van.
Merci Marriott Hotel. Merci De Standaard. Merci Leonard.

TWEE SOARTN MINSN

Gee twée soartn minsn:

dedee die under ommedroain
en were noa binn goan

en dedee die bluuvn stoan,
voe te zwoain

VLIEGE TOCH

Vliege
lat myne kop gerust
zoem nie héelsan roend myn n oarn
ge spéelt ier mè myn voetn lik of daj nietn te verliezn ee
lik of da j nie wit dat de nateure joe bedroogn ee
daj nie kunn vluchtn


Vliege
kee te doen mè gy
ge zit doa in je poatn te wryvn lik of daj t oal oender controle ee
moa makt da k goeste kriege voe joe buutn te zettn
de wienter is an t noazn
en zels ool komt de zunne der nog deure
t is te koed en ton kom je te troage

dus lat my gerust
want teféte vlieg je teegn myn and,
kryg je n voage

of zyj t ier moe miskien da j up de zenuwn werkt
eej t gèt
eej t spelleke deure
zie j t nut der nie van in en is ieder eure tevele
nu da j wit dat t fotu is
dat t vet erof is en kuj t nie mée upbriengn
nu da t ende oalene nog een kwestie van ne dag
of miskien nog n poar eurn is

Kunne k joe coroazje geevn
een doel in t leevn oal is t moa voe n kart
duudluk moakn dat géen avance is van ut te forceern
dat r gelyk oaloe n ende an komt en – mochte t joe kunn skilln –
da k bly zyn da j der zyt en kunne k n twuk doen
daj nie moe loatn van vroagn

moa zoem nie héelsan roend myn n oarn
en lat my gerust
want teféte vlieg je teegn myn and
kryg je n voage

HALLOWEEN

Het was dit jaar mijn beurt om haar
naar het kerkhof te escorteren
We waren een dag te vroeg
en het rook er naar zeep en bleekwater:
er was een grote schoonmaak aan de gang
'Het is waterkoud' zei ze; ik huiverde
toen ze haar verkleumde hand
tegen mijn wang bracht


Hier en daar stonden er bordjes met kennisgeving
van tot ontruiming gelastende ambtenarij
waardoor haar vader en haar moeder
na al die jaren toch nog
uit elkaar zouden gaan
Ook een broer en zus
moesten naar boven
Ik staarde naar ovale foto's in email
van jonge mensen die ik alleen kende
van in een fotoalbum
en van op een lijst in de hal

Het werd donker
hoewel het pas rond drieën was
en de wind stak op
'Het zal pijpestelen regenen' zei ze
terwijl ze de kol van haar jas
tegen haar hals trok

We ontweken donkere plassen
tussen scheefgezakte, anonieme graven
Een oude treurwilg hield
zijn wortels bovengronds

Toen ik haar naar huis bracht
liet ze me stoppen bij een bakker
Dikke druppels kletterden op de motorkap
'Verbrand mij maar' zei ze, en
nam een ferme hap uit een eclair

HALLOWIEN

T wos vandjoare myne toer
voe r eur noa t kerkof t escorteern
We woarn nen dag te tieluk
en t rook r noa zéepe en blikwoatre:
ze woarn bezig mè de groate kuus
‘Tis woaterkoed’ zei ze
en k krége rilliengn us ze de boovnkant
van eur and teegn myn koake stak


Ier en doa stoenn der plakoatn
met n uutleg da ze plekke moestn moakn
woadeure da eur voadre en eur moedre
achter ool die joarn oliek nog
uut mekoar giengn goan
Wok n broere en n zustre
moestn were noa boovn
K keke noa ovoalne, geemajeerde fotoos
van joenge minsn da k juuste moa kende
van in ne n album
en van up ne koadre in de gank

T kwam doenker
moa twoa nog moa achternoene
en t begoste te woain
‘T goa mollejoengn rinn’ zei ze
binst da ze de kol van eur veste
teegn eur kele trok

We makten toern roend zworte plassn
en liepn gejoagd tussn skéefgezakte groavn
zoender noamn
Ne noedn treurwilg ield zyn wortels
boovn de groend

Toen da k eur were noar uus rée
liet ze me stoppn by ne bakkr
Dikke druppels klabbedderden up de kappe
‘Stik my moar in brande’ zei ze
en ze pakte n ferme beete uut ne n éclair

VAN DIZZE KEE

‘Oei tis doa breuke’ zegt de madam die an de kassa wacht
eur oogn droain weg en eur stemme beeft
moa t ée nie te moakn mè die voaze die zjuuste
in duust stikkn is gevoaln, ze klapt geweune ozoa

‘Moa tis van dizze kée van ik nie!’

‘Is t anders van gy miskien’ vroage k
binst da k de deur eur uutgezochte kléern scanne
‘Tis ookn van ik’ zeg ze
‘Gelyk wuk dat r gebeurt: tis van ik!’
‘Ewel merci’ zegge k
‘Ja’ zeg ze, ‘myne vint kan der n twuk van voe t up my te steekn’
‘Voe te lachn olyk’ zegge k
‘Ba nint pertank wi’ zeg ze, ‘moa ja, t is lik zukn upnimsel van em
En jis éegluk wok noais vies dervoarn wi’ zeg ze

‘en je kan wok nie wan tis éegluk verre ookn van em
En je witte t wi, moa toch goat n zeggn dat van ik is’ zeg ze

‘Nu moa wi’ zeg ze
binst da ze n zakske uut eurne kabba oalt
t oopn ploait en der oal eur tuug in stikt
eur kasticket in eurne portmonnee duwt
en weg lopt

'van dizze kée is t ik nie!’

WERE

'De veugels probeern under te verduukn in de boamm
moa t angn nog géen bloadn an'
peisde k binst da k noa n noto liepe
nog nie zoa lange geleen

Der wos nog géen spriete te zien
van de maïs die gieng komm


moa woa dat r stoend is t land geskoorn
en de bloadn liggn oal were
up de groend

TEE

De slichtn zat up ne stoel
geboendn en mè ne muuleband

T wos héel Jules

Jules wos lange geleen mechaniecjén
in MBLE woa dat n werkte in n TB
Technische Bedrijven zeijn z in de bureaus
Tuutn en buuzn zeijn z in n atelier

Jules wos ne meter neegntig
telde of noa zyn pensioen en ja ookn leute
n moagere peeme mè ne duuvelboard
en andn lik taloarn
Ut n joe vast ad lietn nie los

Up diene Jules geléek ne dus
en k zoage oe dat n an t frustseln wos
mè z n andn up z ne rugge

Voar em stoend de goenn –
t wos Harrison Ford –
mè z ne rugge noar em toe
straf gespierd moa styf veroederd
Je wos lik bezig mè n twuk an n toafle voar em
moa t kan wok zyn dat n stoend te scréemn -
k koste t moeiluk zien

Jules zyn andn kwoamn los en ton gieng t zére:
je trok n broek van Harrison noa beneen
brocht zyn viengers toope in ne punt
zoa da z ne n oarme lik n speere wos
en stak da diepe in Harrisons gat

En ton begoste t nog moa!

Die noarme gieng ter héel in
en ut n der wére uut kwam
at n deel van Harrisons derms mee
T wos t lik n prieme in en uut da gat
en oale kéere derms die up de groend vieln
En leute da Jules ad!

Ja…

Miskien moe k toch géen tee mée drienkn
voa dak k goa sloapn

BOVEN PRATEN

‘Kun je boven praten?’ vraagt Mahmoud als ik de krant lees
‘Voorlezen’ zeg ik
‘Ja, maar… veel boven!’ zegt hij
‘Luidop’ zeg ik
‘Ja maar niet veel…’ zegt hij aarzelend
‘Een beetjes!’
Dat is een moeilijke

'Zoals Jacqueline loopt' zegt hij tenslotte
‘Traag’ zeg ik

KODAK

Ze roep myne noame. Ze doet eur werk ny slicht, moa tis ne speelveugle, éenentwintig joar oed, wuk kuj doa wok van verwachtn, tis nog n kiend.
N kiend mè n kiendje. Kee t eur ne kée gezeid - ze wos oal n poar doagn in eur moasn en wuk da j wok zei of dei, t wos oal géen avance. K zeie: 'Oe komt da toch da j gy ookn zoa kienderachtig doet? Uj gy joen kiendje mee eed zy j gy héel anders, n echte mama...' Ze stak eur skoers up, droei eur en liep weg.
Moa ze roept dus myne noame. K kyke, n bitje vervéeld vanuut de gedachte da ze were luuzig is - k oore t an eur stemme - en ton zie k ne flits. Ze gebbert uzze de kodak toant, zukn wegwerpmodel van lange geleen. 'Je goa nog' zeg ze. 'Kee der oal n poar fotoos mee getrokkn. Moa...' Ze droait de kodak oal oale kantn, 'woa kuj der nu noa kykn?'...

maandag 28 november 2016

DJELLZA

Ik was boeken aan het sorteren en trof tussen de stapel een oud kinderboek aan, ‘Welterusten, kleintje, het verhaal van Klaas Vaak’ geïllustreerd door Rien Poortvliet. Het boek was op het eerste zicht in een niet al te beste staat; gekneusde hoeken, de harde kaft die los kwam, allerlei vlekken en gewoonlijk keil ik zo’n exemplaar dan snel de papierbak in want geen mens die dit nog aan zijn kinderen wil geven als je ziet wat voor mooie kinderboeken van uitgeverijen zoals De Eenhoorn of Lemniscaat hier voor geen geld in rekken staan. Maar Rien komt hier net als Klaas niet vaak voorbij en ik bladerde eerst nog even in het boek en keek naar de tekeningen terwijl ik een beslissing nam. Ik ben allesbehalve een fan van Rien Poortvliet maar toch was er iets dat verhinderde dat het boek een laatste vlucht nam, wapperend met de pagina’s. Het ding zag eruit alsof er jarenlang elke dag iemand in gebladerd had; elke pagina was beduimeld, zat vol met kleine deuken en vlekjes en weer opengevouwen ezelsoren en het was me duidelijk dat dit boek iemands toevluchtsoord was geweest, al dan niet tijdens donkere uren. Of misschien zelfs meerdere mensen had vergezeld tijdens hun kindertijd. Kinderen zijn toleranter. Door een tekort aan leesvoer heb ik als tiener eerst de tientallen stationsromannetjes, later de hele collectie streekromans gelezen die mijn moeder spaarde in haar boekenkast, geregeld met gloeiende oren omwille van ontluikende liefdes en jonge boerendochters en misschien wel daardoor dat de lust om te lezen het altijd won op kwaliteit. Maar zelfs het grootste vod las ik met plezier, verslaafd aan letters op papier.

Ik bekeek het boek en vroeg me af hoeveel kinderen in slaap gevallen waren met het verhaal van Klaas Vaak, in hun warme bedjes tussen broers en zussen in een veilig huis, een veilig land, op een veilige wereld. En hoe het dan toch was kunnen gebeuren dat we na verloop van tijd wakker werden in een wereld waarin zwarte piet maar pinda’s bleek bij wat ons werkelijk te wachten stond, met als drieste uitschieters een burgeroorlog die de wereld in een wurggreep zou houden terwijl de aardbol leek te gaan bezwijken onder het gewicht van de zich steeds sneller uitbreidende menselijke parasiet…
Ik dacht aan Djellza en haar familie; af en toe vroeg ik me af hoe het de Mechelse familie uit Kosovo ondertussen verging. De eerste berichtgevingen hadden een aantal van ons het hoofd doen schudden omwille van zo’n barbaars en onbegrijpelijk beleid. Dat hier sinds hun geboorte opgroeiende kinderen als jongvolwassenen teruggestuurd dreigden te worden naar het geboorteland van hun ouders, een land ver weg - al even vreemd voor hen als voor ons – leek eerder iets voor een barbaars, onderontwikkeld regime dan voor het land waar de hoofdstad van Europa is gevestigd.

De onverzettelijkheid waarmee onze staatssecretaris zijn beslissing op radio en tv beargumenteerde, woorden waarin naar de letter van de wet werd verwezen en waaruit alle redelijkheid, elk gevoel van warmte en betrokkenheid verdwenen waren. Een zo letterlijk mogelijke interpretatie, alleen maar zwart en wit. Die mengeling van schaamte en ongeloof waarmee je zijn redeneringen aanhoorde.
En eigenlijk had ik een gat in de lucht willen springen, toen na een periode van stilte het nieuws ons vorig weekend bereikte dat Djellza toch mocht blijven. Maar het was opnieuw kromme logica en gekonkel. ‘De procedure is veranderd’ heette het. Door het vertrek van de ouders was het meisje dat hier al haar leven lang woont, nu een ‘minderjarige vluchteling zonder toezicht’ geworden...

Ik vroeg me af wat me zo moe maakte toen ik het, van het werk naar huis rijdend, aanhoorde. Dat het overgrote deel van onze beleidsmakers ons als debielen blijven behandelen? Dat mensen die vertrouwen op ons rechtssysteem eerst eens goed onderuit moeten gaan? Dat Klaas Vaak ons keer op keer bij de haren het bed uit sleurt net op het moment dat we vredig in slaap dreigen te vallen?

's Anderendaags keilde ik het kinderboek alsnog de papierbak in.

N ROEND TOAFELKE

‘Kringloopwinkel Avelgem, met Rino!’
‘Hallo?’
‘Ja Kringloopwinkel Avelgem, met Rino!’
‘Zitte k ik in de Kringloopwinkel in Avelgem?’
‘Jazeker mevrouw.’
‘Magge k ik ne kée n twuk vroagn?’
‘Tuurlijk mevrouw.’
‘Hebde gij momenteel een roend toafelke stoan?’
‘Bedoelt u een keukentafel mevrouw?’
‘Néen, een roend toafelke.’
‘Een soort salontafel dan?’
‘Néen, geweun een roend toafelke. T is veur iets up te zettn.’
‘Wel we hebben hier een klein tafeltje, maar het is niet rond, het is een achthoek.’
‘Oeioeioei, nen achthoek…’
‘Het is lager dan een gewone tafel, maar hoger dan een salontafel en er zit onderaan nog een bankje. Door die acht hoeken is het bijna rond. Vroeger gebruikten de mensen zo’n tafeltje om de telefoon op te plaatsen.’
‘Wel, dan is t zo’n toafelke da k zoek!’
(stilte)
‘Ja, ik zou ik ne kéer moeten kunnen komen kijken é…’
‘Ja, mevrouw, dat zou het beste zijn.’
(stilte)
‘Wel... (zucht) Ik ga het hier eens vragen, of ze me kunnen brengen.’
‘Zeer goed mevrouw.’
‘Danke é meneer.’
‘Tot ziens mevrouw.’

KOPPUT

En ommedekée ziej t in t recloamebledje stoan
N twuk da j oal zoalange ne kée zoe willn
En tis direct bekloenkn ge goat r hélegans voe goan
Da j blut zyt ka joe echt nie skilln


Kopput!
Zels uj t ny noadig é
Kopput!
Wok oal eej géen geld, ge
Kopput!
Zels oal zit je mè j gat vul skulnn!
Kopput!

K a t joe mè plezier gegeevn ak t geld moetn éen
moa kée zelve sjuuste were n twuk gekocht
t is woa dak t éegluk echt nie noadig éen
moa k zyn t teegn gekomm, kée der nie noa gezocht!

Kopput!
Lukke t nie k goa zelfmoard pleegn!
Kopput!
Miskien dat r n twien miene noend wil koopn?
Kopput!
Wonneer goan z underne kop nu leggn?
Kopput!

Wuk is de zin van t leevn u j nie kunn koopn wuk da j wilt
Wuk ne wéreld oal da w éen zyn skuldn
Miskien verkoope k wuk da k nie echt noadig éen
En moeste k de réste n twoasn kunn léenn...

Kopput!
Wok oal eej t oal gekocht!
Kopput!
Wok oal wit je ny wuk da tis!
Kopput!
Wok oal is t er n brokke of!
Kopput!

Kopput!
Wok oal zy je blut, ge
Kopput!
Zels uj t ny noadig é
Kopput!
Ut nie lukt goa k zelfmoard pleegn!
Kopput!

zaterdag 26 november 2016

IN N OTO

zit jin jne zeetle en speel je t spel 3D
n spel da j goe moe speeln
wan ge kunn oalene moa verliezn


t probleem is da nie iedereen t beseft

nieuwe spelers kunn doa last van een
moa geroutineerd is wok nie goed

ge zyt oaveroal rap by en an
moa de vaste groend oender je voetn
bestoat uut yzder en plastiek

ge léer wel vele over anatomie

SNACHS IN NV PHILIPS ANNO 1996

Triltrommels voarzien van voarroad
d ienkte in d ooge oenn
stikskes controleern en de papiern invulln

Boxn ooverool, ooge in de lucht

Ut de machienn zwéegn omdat t pauze wos
oardn we de radio speeln
We maktn Godfried wys da Raymond nie
'Ik ben god niet' moa 'Ik ben Godfried' zoeng

W an te doene mè de langpoatmuggn
die de weg kwyt woarn en over de groend skéerdn
en de mottn die deur d oopn stoande ruutn
noa t licht vloogn en verskoeperden
an uuze bureaulampe

Roend ten viern snachs verkrampte uus lyf
en kréegn we n bittere smoake in uuzne moend

De belle gieng drie kéern:
néeste kee ut de pauze begoste
n twidde kée ut nog drie minuutn wos
en n derde kée woarn we wéeroal bezig

U we in t weekend moestn werkn
woarn we héel n oavnd oengerust
toet dat achter n twéen wos snachs -
doarachter wistn we da we nietn mistn

De chef kwam snuchns toe mè kléen oogskes
oal wryvnd in zyn andn en voa dat n twuk zei
kéek n éest noa de getalln die we gedroaid an

Ut de minsn vroegn 'wuk doeje gieder doa éegluk?'
zeijn we da we ne n oop stikkn kréegn
die we moestn toope steekn
en ut de chef snuchns de prieze instak
en n tilleviesje speelde nie moestn w erbegunn

En nu en ton wos t er n twie
die da geloofde

BOEKEWIENKLE

Ka der nog van hoard, moa ka t nog noais gezien
N twien die up ne veugelverskrikker gelykt
Za nog eur slapkléed an en doarover
n rinneveste en oede sloffn an eur voetn
Eur oar wos de doasteke voe ne koffeur
Eur oogn branddn twées deur myn vel


T wos roend n elvn in de voarnoene

'Ik wete nie mée wuk da k moete doen
wuk da k moete zeggn,
kee oal zoavele gezeid' zei ze gejoagd
'en nu zyn myn woordn up...
Eest eur broere, ton eurne vint en nu eur kiend;
wuk kuj ton als moedre nog zeggn...'

Ze wos nog géen minute binn

'Da joenkske is tenn, en k zoe willn elpn
moa k wete nie oe', ze kéek ne kée roend,
'en k peisde: miskien mè ne boek, nie voe sebiet
moa voe achter n ende...
Der moet toch ne boek zyn tussn oal die boekn,
toch éne boek die kan elpn...'

STOFFLUK OVERSKOT

Uk myne kop legge
myn knien nie mée knikkn
myn voetn nie mée speeln
myn oogn nie mée droaien
myne buuk nie mée grolt
uk myn and voe nietn mée ommedroaie


ton meug je my versnyn

Nie da k peize da j
n twuk zoe kunn recupereern:
myn oogn zyn tenn
myn oarn versleetn
myn leevre deran
myn erte oal n poar kéern gelymd

En ollemoale zoa toai
lik n skoezole

Moa ne bouillon
moe j der toch
van kunn van trekkn

DJINN

'Moe t joe nie antrekkn,
zy moa gerust,
oales komm goed'

siste t pientje
da k oopn trokke,

'Ssssstttt'

ZE PEIZN AN JOE

K stoenn an de kassa en myn neuze jukte.
Da wil n twuk zeggn peisde k, moa k kost r nie up komm.
K kéeke voa my en der stoenn drie madams, oale drie up ne gezegende leeftyd en tegoare up boane. Elk mè grysde of witte permenante. Mekoars tuug an t keurn binst da z under kléengeld begostn te sorteern.
'Myn neuze jukt' zeie k.
'Ze peizn an joe!' riepn der twée, zoa zere of telln.
'De beuter goat ofsloan' zei de derde.

MOCHT HET EESN ZOVERRE KOMM


Ge moeste n poar kommisjn doen
en k wiste da j binn een n eure
were tuus gienk zyn

Moa k stelde my voarn da j weg wos
voe ooltyd n t voelde zoa echt
da k moeste vichtn teegn de troann

En k hoopte oalene moa da
mocht ut éesn echt zoaverre komm
da j up nen dag zoe weg zyn voe ooltyd

da k my ton eevn gemakkeluk
voarn gienk kunn stelln da j up kommisje wos
en were tuus wos binn n eure



ALS HET OOIT ZOVER KOMT

Je moest enkele boodschappen doen
en ik wist dat je over een uurtje
opnieuw thuis zou zijn

Maar ik stelde me voor dat je weg was
voor altijd en het voelde zo echt
dat ik moest vechten tegen de tranen

En ik hoopte alleen maar dat
mocht het ooit echt zover komen
dat je op een dag zou weg zijn voor altijd

ik mij dan even gemakkelijk
voor zou kunnen stellen dat je boodschappen deed
en weer thuis was over een uurtje



zondag 18 september 2016

NIEMAND

Het is stil.
‘Hoe is het met je familie in Syrië?’
‘Goed’ zegt hij, knikt, zegt: ‘dank u’ en staart naar het voorbij glijdende landschap.
Tijdens de eerste weken dat hij bij ons werkte heeft hij me enkele dingen verteld. Toen het hem te veel werd wellicht. Over familieleden die de afgelopen dagen stierven in de bommenregen waarmee de hemel het op zijn familie gemunt had.
‘Ik zit hier’ hij wees naar zijn kop koffie (het was pauze) ‘en zij zitten daar…’
Hij keek me aan en haalde zijn schouders op.


Hij is pas twintig, maar heel plichtbewust en begaan met zijn werk in de Kringloopwinkel. Daarnaast gaat hij naar school. Op maandag leert hij voor kapper. Op dinsdagavond volgt hij Engels. Hij heeft hier al verschillende oude en versleten schoolboeken om Nederlands te leren van de papierstapel gered.
‘Als ik niet moet werken, wil ik studeren’ zei hij eens. ‘Ik wil niet thuis zitten wachten en niets doen ’s avonds. Thuis hier is enkel om te slapen.’

Hij heeft een zetelbed gekocht en dat breng ik met mijn bestelwagen naar zijn huis, wat voor mij - ’s avonds, na het werk - maar een kleine omweg is.

Plots begint hij te praten.
‘Verleden week is er een vliegtuig neergestort op een veld naast mijn dorp. We hebben geluk gehad. Maar iedere dag sterven daar meer dan dertig mensen.’
Waar? wil ik vragen, maar ik zwijg. Iedere vraag lijkt banaal.
‘China en Rusland werken samen met IS’ zegt hij. ‘Het kan niet anders. Want daar is IS en hier wonen wij (hij maakt cirkels in de lucht) en hier (hij wijst naar de laatste cirkel) komen alle bommen neer.’
Zijn Nederlands is verre van perfect, en soms zegt hij woorden of zinnen in het Engels. Maar hij heeft de afgelopen tijd veel vooruitgang geboekt. Hij leert snel.

‘Mijn vader had huizen en fabrieken in Damascus. Mijn familie was welstellend, en we kwamen niets tekort. Ik ging er naar de universiteit. Mijn vader zei me dat, als ik slaagde, hij er voor ging zorgen dat ik kon studeren in Groot-Brittannië. Maar dat was voor de oorlog. Toen was een dollar vijftig Syrische lira waard. Vandaag kost een dollar soms tot vijfhonderd lira.
IS ontvoert de kinderen van rijke mensen, en vraagt dan miljoenen lira losgeld.’
Het is weer even stil.
‘Zelfs onze eigen president gooit bommen op onze huizen. In Juli werd het huis van mijn oom getroffen. Maar niemand die tussenbeide komt.

En het gaat alleen maar om petroleum’ zegt hij. ‘IS beheerst nu de petroleumvelden in Syrië en de wereld koopt aan hen. Moest de wereld willen, dan kunnen zij IS snel uitschakelen.'
Ik parkeer de wagen voor zijn deur. Klaar om uit te laden. Hij blijft zitten. Ik kijk hem aan. Moedeloosheid.
'Niemand die de mensen in Syrië helpt.’

VLINDER

K dromde da Hugo Claus in myne café zat
ja, k iele were café moa t wos wok
n bitje lik ne Kringloopwienkle

K goave em ne stylo voe te skryvn
want t skoat em n twuk te binn
dat n vergeetn wos


Je zag ter beter uut dan toen dat n nog leefde

'K ée oalsan probeern ne vlinder te zyn'
zei t ne troage, lik of dat ne n gedicht voarn las,
'moa k veranderde in ne rupsme'

K besefte oe da k zyn stemme gemist a
binst da k z ne rolstoel noa buutn rée
wan je wilde smoarn

Je trok van zyn sigarette lik ne begunneling

OE

U j noa buutn lopt, is t lik of da j uut ne frigo komt en de wereld joe mè z ne n éetn oasme upslokt.
K a Jason doaves zien sukkeln mè n éenpersoansmatrasse dat n noa buutn probeerde te droagn binst da twée stokoede minsn héel de wienkel deure achter em tjoktn.

Nu zie k oe da ze troage – mè die bandn die noadig ne kée gebloazn moetn zyn - over de knappnde gravé weg rynn. De matrasse lig up t dak van underne n oto.
Der komt n lient uut de oopn gedroaide ruutn oal achter en vanvoarn, en de twée endn van da lint komm toope in t middn boovn de matrasse in ne roatle woamée da ze toet t uuterste aangespann zyn.

Ge moe j ne kodak oalsan by joe éen...

Ge kun zien da Jason content is van zezelvn.
'K éet geprobeerd, moa t kost nie in underne koffre' zeg ne, ut n myn oanzichte ziet en beseft dat miskiens toch niet de beste uplossinge wos.
'Aaa' zegge k.
'En oe goan die minsn nu uut underne n oto groakn?'
K zie em peizn en oe da z ne frang voalt. Je stoa te kykn noa my, verwoenderd, lik dat n radselke is, toet dat n t nie langer kan éern.
'Oe?'

Die oentgoochelienge ut n ziet da k ik t wok nie weete.

DIENE TYD VAN T JOAR

Z éen de tarwe ofgereen
en de maïs komt twée meter ooge
en de patatteplantn komm bruun
en doa stoat r n caravanne te koope
en de koein liggn in de skowte
en verleen weke wos t er ne hittegolf
en in t Kringloop doen ze n actie mè inlegpottn
en by de gebeurs ligt der n stéer stoofoet up n dam
en de kermesse stoa gréed up de markt
en de coureurs koersn were noar under werk
en in n Aldi zyn de cornéts uutverkocht
en de tomatteplantn groakn tenn
en oal die oaiballoos in wit plastic
zyn lik eiers uut de ruumte
en t CVO gif ne n extra infodag


T is zoekn achter ne vint mè ne lange broek
moa wok achter éen mè bruune béenn
en de meiskes kleurn under oar were doenker
en de minsn van t oostn verlangn noa t westn
en de minsn van t westn een heimwee noa t zuudn
en snuchns angt der nen doam over t land
en snoavns zyn de skaduwn oale kere langre
en snachs kan t indeluks dundern en weerluchtn
moa Frank voarspelt ne noazoomre voe noaste weke
en ze zyn veske lynn an t trekkn nu t skoole erbegunt
en de courgettn willn nie mée groein
en de pompoenn begunn te barstn
en uj upstoat zit r n kobbe in de wosbak
en de langpoatmuggn krygn atakke by de lucht
en m oan de druuvn moetn trekkn

Up n tilleviesje wemelt t van de busbrandn
en de fazantn da z in voarjoar een uut gezet
t joaln nog ookn up de veldn en oedn under bezig
mè under dikke t eetn binst da ze wachtn up de joagers
en de venkel ée ne stok noadig voe rechte te bluuvn
en t ges lig vul mè gestookn appels
die deur t gewicht los moetn loatn
en t is nog moa neegne en t is weeroal doenker
en oast joe u je joe nog moe inskryvn in n academie
en ge moe je n oetewerk nog doen (of is t were voe noast joare)
en ge moet uplettn voe de goatn in de boane
en n asfalt warmt nog oalsan up
moa de zoomre begunt zakkn oender eur oogn te krygn
en in t tuuncentrum zyn de vaste plantn an min dertig procent
en in de wée lopt r ne zebra mè ne péerdekop

N DAG DA ME METER GIENK

N dag da me meter gienk, lange geleen
noenkels en tantes kwoamm van oale kantn
éest a z in de zetel geleegn, ze voelde eur nie goed
en me moeder ad n docteur loatn komm
en oal ist da ze stille lag en nie bougeerde
zeit n ton n twuk da k noais mée een vergeetn
'Ze doet d éne attakke achter d andre'


Da wos in t begun van de weke

Kweet nie mée mè wukne n oto da we réedn
moa t wos ne groatn want ik en me voadre
zyn der mee achter n zieknuusbedde gewist
en n poar doagn loatr brochtn we t were
en me voader zei: 'Zie j t nu?
Wuk dat t leevn moa is?'

K werkte snachts in ne spinnery –
doa woa da de Colruyt nu is -
en k weunde der neevnst in éen van die uuzn -
woa da da groa gespling nu is -
en uk snuchns tuus kwoame
durfde k de lucht nie ansteekn

Moa k a nog moa gedoan mè werkn
en koste nog nie derik goan sloapn
(k oarde eur kort piepnd oasmen in n doenkern)
en mè de koptillefon luusterde k
in de zeetle éest nog n bitje noa muziek
en in die weekn (oe zoeke t kunn vergeetn?)
wos da om de verandern dag noa d éeste drie
en d andre doagn noa t latste nummer
van Talk Talks 'Spirit Of Eden'

Eegluk wos z ier in vakanse omda t byna kerstdag wos;
z a géen goeste voe oalene tuus te zyn up zukke doagn
want ze voelde eur ton oal nie goed
(wien a ter kunn peizn
da z ier noais mée buutn gieng komm?)

En ten lange latste wos t dus kerstdag
en me noenkels en tantes kwoamm van oale kantn

A me moedre snuchns noa n docteur gebeld
of wos n gekomm en ad n miskien gezeid
da t nie lange mée gienk deurn?

Myn noenkels en me voadre zoatn an toafle in de keukn
en me tantes mè me moedre in de living
toen da de belle goenk:
meneer n docteur, gejoagd, in zyn kostuume;
achternoa wos ter n tante die zei dat t voer em
olyk wok ne féestdag wos

Meetre lag te kreveln in da bedde up wieln
binst da héel de famielje roend eur stoend
n docteur makte n spijtje geréed en ommèdekée
rechte meetre eur en zei –
vrée roar voe eur were en mè zoaveel poer t oarn spreekn –
'GY GOA MY VERMOARDN!'

Me noenkels en tantes, me moedre en voadre
wiern wit van t verskot en zeidn:
'moa moedre toch, t is meneer n docteur!'
En n docteur zelve wos lik wok n bitje
in z n gat gebeetn:

'Moa Anoa toch, k ée oal joe joenges
up de wéreld gezet!'

T is dertig joar geleen, moa k weete nog
oe da w ollemoale voenn da z overdréef
en ton die geure da k noais mée goan vergeetn
want t woarn eur latste woordn

Vuuf minuutn loatr wos t gepasseerd

SLYTN

Méen der tegoare toch n poar joar
over gedoan voe toet ier te komm
t is roar u j bepeist oe da j my nietn zei in t begun
binst da k nu oast nie mée zoender zoe kunn -
moeste k t geloovn en myn erte loatn spreekn -
moa t leevn is wréed en t moment is gekomm
en oeveel zéer da t wok doet ier skéen uuze weegn
k hoope da j t verstoat da t nie mée goat
da t éegluk oal lange nie mée gienk


T is nog niemand die t ziet
want oal buutn is ter nie vele van te zeggn
(ten woare da t rint) moa t is ne messienk van binn
en miskien eeke t te lange g éert
en a k der voarn moetn kykn
moa nu zyn de boann t sop nie mée wéerd
en lat uus in de plekke van mè verwytn te smytn
probeern van skoane uut mekoar te goan
en beseffn: m éen uus beste gedoan

K appresjeere t da j my nog noa de wienkel
ee gebrocht woa da k nieuwe een gekocht
en junder ton in under dooze een gestookn
en tuus gekomm in de kasse gezet
want oe versleetn en ofgeleefd da ze wok meugn zyn -
ze van n éeste kée in de vuulbak catapuulteern
ee k nog noais over myn erte gekreegn
da goa t éest were n bitje moetn slytn

Sommigte stoan ier oal joarn
te verstervn en stof te vergoarn
moa kweete t, ge kunn nie bluuvn spoarn
en up nen dag goa j plekke moetn moakn
moa k zyn bly da j der gewist zyt voe my
gee my roendgedreegn up goe en slichte doagn
ge torte voe my zels zoender moeiluk te doen
in ne stroent of up ne noagle, gelukkigluk
nie up t selste moment en in die volgorde
Ja, kee t ierboovn oal gezeit:
m een tegoare véel boane ofgeleid

Moa ut ne troast mag zyn:
t is miskien nie t selste kleur
moa van model zyn t héel dezelste
en angezien de lientn nog goed woarn
goa k dedee nog up gebruukn en de nieuwe spoarn
en uk nu noa beneen goa kykn en n bitje
mè me n oogn nypn kunne k junder
were zien lik da j wos
lange geleen

PRYS

ge peis miskien dat voe nietn is
da j moa te pakkn ee
da j nie moe betoaln
woarom zoe j der nie van profiteern?


moa ge makke t jezelvn wys
gee nietn voe nietn
up d éen of d andre maniere
betoal j ookn de prys

dus eej t nie noadig
geboart da j t nie ziet, latte t liggn
droait joe omme, lopt weg!
en anders: begun moa te spoarn

FELA KUTI

Je zat doa lik oalsan, mè dien eksoed die probeerde voe
Borsalino te léern – en je kéek noa my, boovn z ne bril
Diene blik woa da j up slag verliefd up wos
en woa da de vrouwn nie bestand teegn woarn
en at nie gewist van die zworte tandn, ja z oal gèt!
Der zyn (woarn) géen twee zukke! (sjanse)


K woare wok nog noais n twien teegn gekomm die lachte lik em
oal die tandn bloat, hiknd, zyn oenversneen enthousiasme
oalsan oenderd procent, puur natuur, géne totetrekker
en oe skéef dat n wok wos, rechte in zyn skoenn
zels ut n – lik oalsan – overdréef, die vertelliengn!
T zoe méer zukke moetn zyn! (nuja)

Je kéek dus boovn zne bril, zyn oogn brandn twées
deur myn vel, gy kunt da zei t ne, zukkn féeste droain
de muziek da w in de Combi droein, doa woarn
w uuzne tyd voaruut en je gaf my ne duw -
nen duw krygn van Sirre, da dei oalsan deugd – moa
k loage verre van myne stoel en vanneigns dat n lachte

We zoatn an n toagske, droenkn kaffie mè dreupels
en der stoenn bakkn mè ploatn voar uus neuze en derachter
lag ter n zoale en oal is t da we der nog noais woarn gewist,
en k zels nie wiste oe da we doa woarn gegrocht,
deijn we der nie roar van da we doa zoatn, en k kéeke noa Sirre
en k zeie: Sirre toch... De Combi... Da s zoalange geleen!

Géen mins die da nog wit...
D oede zyn t vergeetn, en d joenge een t noais geweetn!
T is doavoarn, zei Sirre, da w t sjuuste moetn doen
En weet je wuk? K goa Fela Kuti vroagn!
Zy j doa were? zeie k, Fela Kuti kan ier nie binn mè oal ze volk,
en doaby, j is doad. Moaja, peisde k, gy zy wok doad

STOEL

Een héel stik vodder in de zoale, beneen -
dichte by t podium - zat r een vrouwe bachn eur te kykn
rechte noa my, en kéeke were moa ze verpinkte nie
N bitje loatr zoage k da ze nog ookn an t kykn wos –
eur oanzichte oenveranderd - moa géen spoar van herkenninge
of vriendelijkheid, nietn in héel da weezn

Ommedekée stak z eur and up, en ton – eevn zére –
dei ze t were noa beneen, en were omoge
Der bougeerde lik n twuk by eur moendoekn
moa zeker woare k t nie want t wos sebiet were weg 
binst da z eur and liet zakkn, en ton dei ze t were omoge 
en nu kost je t beter zien: t wos lik da ze probeerde te lachn

K zoate an t begun van de gank, en neevnst my
kwam der ne vint voa n dag die van vanboovn
over de uutgerokkn bordeau treedn in tapis-plain
noa beneen liep, n bitje krom deur de joarn
moa je droeg n veste up zyne n éne oarme
en mè z ne n andern zwoaide ne noar eur mè z ne wandelstok

T lachske smolt lik sneeuw voa de zunne
en eur oanzichte wos skier direct were
lik of da t doavoarn wos gewist
Ze trok eur bloeze rechte binst
da ze noa vanvoarn droaide
n ze pakte de sjakosse van de stoel neevnst eur

GOD IS IER NIE

Beste vijand, doe moa voars lik da j
bezig zyt – k ee God an myne kant
Beste vijand, duuk joe zoa verre
meugluk weg want God is ier, by my

Beste vijand, geloof my nie, geloof
my noais – miskien is God ier nie
Beste vijand, ge zy goe bezig, doe
zoa voars! Miskien is God mè gy

vrijdag 29 juli 2016

MEESTRE MERLEVEDE

K passeerde deur Zarrn platse
en k zoage méestre Merlevede loopn

Up slag moeste k peizn oe da k
by em in t éeste stuudjoar gezeetn a
k koste my moeiluk concentreern
oalsan droamn en noa buutn an t kykn
oe da t n ton mè zyn latte
up myne lessenoare sloeg
of mè ne bordewisser sméet


T wos zoadoanig normoal
da myn moeder snoavns riep
(za my hoard moa nog nie gezien)
'sloa éest ne kée t kryt uut joene boai
voa da j binn komt!'

Méestre Merlevede, geen woord
zei t ne te vele, vele zei t ne nie tout court
die uus snuchns kwam oaln mè t notobuus
en snoavns were noar uus voerde
achternoa bezien ne héel geweune mins
misschien wel de geweunstn da k oais
voa my in de klasse ée zien stoan

Ne béer van ne vint, scherp en mè
ne ferme bus oar, zoa zwort lik ne mérle
héel zyn leevn skoolméestre gewist

Miskien wel doamee da k zoa moeste kykn
uk em doa zoage loopn; n bitje verdikt
wit, grysde en zoa kléene dat n wos

en héel oalene

LETTERLUK

'Ort' zeg ze, 'je zeg da oalene moa voe in je gat te weunn...!'
'Wuk?!' zegge k, 'k meuge der nie an peizn!'
'Moa...' zeg ze, 'ge moe da nie zoa letterluk pakkn!'

MERCI

De goote liep lans de meur
van n atelier noa beneen
en van doa in de groend
En da wos de plekke woa
dat n noend stoend te bassn

K pakte d ofdekploate weg
en in n droai die de goote doa
makte lag ter ne veugel te sparteln;
k stoake myne n oarme in t gat
en k duwde mè myn ander and
n noend weg binst da k em pakte

T wos ne bruune mérle
mè ne knak in z ne stéert
moa t roarste van oal,
juuste voa da k em losliete en ne lik
n rakette rechte omooge vloog,
wos dat n merci teegn my zei

K a der nie mée an gepeisd
toet vanoavnd, k zoate buutn
mè ne n aperitief oender ne
doenkere lucht toen da k zoage
dat der doa géen goote zat

KATTEBELLEKE


CONGEE

We liggn an toafle te woakn
in de skowte mè n gazette, n loat oentbijt
t is vroeg in n achternoene en méer dan dertig groadn
t zoe nie roar zyn moest r n twuk gebeurn

T ges wil nie mée groein
de courgettn zyn byna gréed, de blauwreegn
bloeit voe n twidde kée, de freezn zyn verre tenn
de tomattn angn te treurn

De katte lig oender ne stoel te loern
noa ne veugle die in d oaghe joagt, t is zoekn
achter n wolke, t goat ier noais n ende an komm
t goat ier voe oalsan bluuvn deurn

De koas is an t zwéetn, de beuter smelt
de vliegn begunn te bytn, de wespn zyn curieus
in t toafelkléed, t is ambiance in t kiekekot
sebiet ryn w up de meurn

WATOU: ROBERTS H20 / WOATOE: ROBEERS 20

Robert uit Macedonië had een idee
waarmee hij ons wou confronteren
hij maakte een kooi in een aquarium
en stak er kanaries en goudvissen in


een beetje vreemd op 't eerste zicht
maar ook wel mooi want vissen
leven in het water en vogels in de lucht
dus dat betekent iets in tijden als deze

want wat hij eigenlijk wilde zeggen:
we drinken hetzelfde water
ademen dezelfde lucht
we zitten allemaal in 't zelfde schuitje

Robert probeerde te bewijzen
hoe zelfs de meest verschillende soorten
in harmonie samen kunnen leven
Dus toen ik daar was (noem me naïef)

vroeg ik het meisje aan de deur
of ik me vergist had van locatie
maar ze schudde het hoofd -
ze hadden het werk weer verwijderd

Het was te shockerend zei ze
en dat het ding te klein was geweest
de vogels werden onwel
en de vissen overleefden het niet

*********************************************
 
Robéer uut Macedoanje a n idee
woamee dat n uus wilde confronteern
je makte n koaie in ne n akwaarium
en je stak t er kanoaries en goedvissn in

n bitje roar up t éeste zicht
moa wok wel skoane wan vissn leevn
in t woatr en veugels in de lucht
dus da wil n twuk zeggn n dag van vandoage

want woa da t n éegluk noa verwées:
We drienkn t stelste woatr
Aosmen dezelste lucht
we zittn oal in t selste skuutje

Robéer probeerde te bewyzn
oe da zels de verskillnste soartn
piecful tegoare kunn leevn
dus toen da k doa woare (noem my ne zweevre)

vroege k an t meiske an de deure
uk my miskien vergist an van locoatje
moa ze skudde eur ooft
z an oales were moetn wegdoen

t wos te shokéernd zei ze
en dat t spel te kléene a gewist
de veugels wiern ziek
en de vissn giengn doad

BETOVERD

T wos byna middn in n nacht en we zoatn an toag, elk mè ne kaffie. Voar uus stoend r n meiske n bitje voarover geboogn héel geconcentréerd slagroom up Irish koffies te persen. Oalf in doalinge zoate k stille te kykn. N joeng diengne dat uus doavés vriendluk oentvangn a woaby dat nie upviel dat t plichtmoatig wos. N fris oanzichtje, naturel, ne verleegn glimlach en bloend oar, in ne stéert geboendn. N bitje gegeneerd besefte k da k zoate te kykn noa die bléke welvingn an de boovnkant van eur schorte, moa k verwende mezelvn en k liete myn oogn baadn in die weelde.

M an die n oavnd moetn uptreedn up n kermesse n twoasn in de Westoek. Zukn kléen oederwets zoaltje voe geméentelukke féestn. Buutn wos t r ne ralley bezig. De minsn – in n oastje upgemakt voe de vrydagoavnd - zoatn roend groate toafels (n bitje lik in ne rifter) en woarn gecharmeerd moa an toch méer goeste voe te babbeln. Moa we zoagn ier en doa toch n twie die probeerde voe mè toegeneepn oogn en n gefronst voarooft deur t geroezemoes te luustern. Busmins vroagt aandacht en da wos ter nie echt. Oal is t dat r achternoa wok minsn woarn die, toet up stroate toe, kwamm zeggn oe tof da ze t gevoenn an, en da t jammer wos dat er nie méer interesse wos.

Wuk wil je? We wistn van te voarn dat t nie de sjuuste plekke wos voer uus – n kermesse verdomme - en toch kunn we zoa moeiluk van néen zeggn… We peizn oalsan: we moetn da wok ne kée gedoan een... Moa éegluk moe n we da vermydn: d organisoatje lopt r ambetant van, en de minsn een oast compasje mè joe…
Binst da w uus pertanks gejeund an; k zoage der n uutdoaginge in voe enthousiast te bluuvn, en Thomas wos in groate forme, en in zyn beste humeur van vandjoare. Der gieng praktisch nietn verkéerd en achternoa a we zels t gevoel da we van bepoalde nummers uuze beste versies an gebrocht…

Moa we kroamdn in n recordtempo up, en we makten da w weg woarn. K moeste n dag d erup tieluk uut myn kaf voe te werkn, t wos n eure noar uus met n oto en ka éegluk nog géern ne kaffie gedroenkn. Oal deure goan woare k lanst n plekke gepasseerd woadeure da k besefte da k de Westhoek noasde: de begroeiinge lanst de gevel, de verluchtinge in de skowte, allez, oales dei joe goeste krygn voe binn te goan.

En doa woarn we dus noartoe gereen oal werekéern, en t wos moa toen da we binn giengn da w deure ann dat éegluk n restoarant wos. Ne strakke doenkeroetnen toag mé n reke barstoeln voarn up ne doenkere vloer, en doaneevnst de zoale hélegans in parket: t dei modern an, moa t a wok n twuk klassieks. Up n achtergroend een droamerig, verroaderluk romantisch jazzpianootje; Gil Evans, 'Waltz For Debbie'. De gastn zoatn der up under gemak te babbeln an under toafeltjes. K roake gegrild vlées.

Thomas wos n éestn by n toag, en j informeerde u wier wok geweune n kaffietje kostn drienkn. N bloend meiske begoste mè te zeggn da da normoal nie gienk, moa vandoage wos t lik géen probleem; k verstoene t nie moa k trokke t my nie an. Ze pakte n poar platteaus weg en wieder trokkn ne barstoel achteruut.
T wos dus uuzne beste noavnd nie gewist. Controarje, m an nog nie dikkenst zoa teegn uus tandn gèt. Moa t wos gepasseerd, en we woarn te moe voe uus nu nog druk te moakn. Doaby, noaste weke stoenn we in Watou, mè d oopninge van t kunstnfestival in Dirks Verzet, en achter uus wos t ‘My Future Family’. Kée die gastn oal n poar kéern gezien, da koste nie mis goan.

We keuvelden n bitje, n boas lei Horace Silver up, 'Song For My Father'. De kaffiemachine sloeg géekn an en of (de minsn begostn of te roendn, de keukne wos oopn toetn tienn en nu wos t elfnoalf) en we besteldn ne twiddn kaffie. We kéekn noa da meiske binst da z uuze kaffietjes miek mè eurne rugge noar uus toe, en myne blik zakte noar eur poepke. T wos lik de perfectie zelve, en k woare pertank nie droenke. Moa ka n lastige weke gèt, vele moetn werkn en k woare moe en tenn, en t wos lik ne cadeau, ier meugn zittn. T verschil mè van woa da we kwoamn koste nie grodder zyn en k voelde ne warme, gelukzoalige roes deur my trekkn. K a doa eurn kunn bluuvn zittn; ortn noa die muziek en noa Thomas, nippn van ne kaffie, kykn noa t béeld van da meiske.

Ze zette de kaffietjes voar uus neuze en t koekske wos n oentgoochelinge, van da droog déeg zoender smoake verpakt in antraciet of n okerkleurig zilverpapierke lik of da j in véel cafees of restaurans krygt – n bitje sjieker, n bitje dierder – moa t besande nie, en k oate t mè plezier up. De madam van t restaurant – moeiluk voe eurne leeftyd te skattn – wos bezig n groendeke wyn te skynkn in van die groate visbokoaln en ommèdekée zei ze: 'Charlotje, zoe j de reekninge willn briengn noa toafle zestiene?' Ze zei da zoa skoane, zoa zochtjes, dat t in myn oogn oalene moa eur dochter, of eur kléendochter koste zyn.

T knikske van t meiske da voar uus stoend wos byna nie te zien, moa da wos wok nie noadig. We volgden oalf bewust iedere beweginge da ze makte – binst da w noavnd evalueerdn, besproakn uuzne set voe noaste weke in Watou, en stoen n stille by wuk da we nu nog mè Busmins wilden doen – lik diene n uul die up ne n dag in uuzne noteloare zat, en in trance kéek noa iedere beweginge da k voa zyn neuze makte mè myn and.

'Zyn t géen goe pintjes da k getapt é?' zei da meiske ommèdekée. Ze trok uus van diepe an uus oar noa boovn. 'Wablief' zeie k. 'Ut géen goe pintjes zyn da k tappe? Ge zyt toch over die pintjes bezig?' 'Sorry' zeie k, 'kée doa nie up gelet'. Ze wréef over eur voaroofd en dei vermoeid eur oogn toe, en liep ton weg mé die pintjes. We stoenn were mè uus voetn up de groend. We babbelden nog efkes deure, moa de betoveringe wos weg. K zoage oe da Charlotje ne Dafalgan in ne glas woater dei. K oate myn twidde koekske up; k a chanse, t wos n woafelke.

We sléerdn van uus krukke, bedankten en liepn noa buutn, in n doenkern noar uus ootos. Thomas zei: 'Ik kon mijn ogen toch niet afhouden van de dochter van de waardin!'
'Ik wok niet' zeie k.
'Jammer van die pintjes.'

EXCLUSIEF

'Ge goa weer oal t skoenste meedoen' zegge k
'K weete t' zeg ze
'Moa t is nie oal voe my wi' zeg ze
'Da kléedje en die slips zyn voe my' zeg ze, binst da ze wyst noa t éen en t andre
'Dat imde en die skoenn zyn voe myne skoazeune
En die bloese en diene rok zyn voe myn dochtre
T is skoane ée! Oe da j gyder doar an grakt! Weet je gieder dat r doa exclusieve kléern tussn angn?
K zoen z anders nie mee doen wi...
Ja, voa my is da rap wel genoeg, moa voe undre moe da n merk zyn é'


Ze komt nu en ton, een oedere, gezellige madam die lik uut vierkantn bestoat: n vierkantn n ooft mè bloende krullekes, n ferm vierkantn boovnlyf en n bitje n klinder vierkantn oenderlyf mè nog ookn nauwe leentjes dertussn, en skoane béentjes der oender
Twée diepblauwe oogn woamée da ze joe doe droamn over wukn vampe ze vroeger gewist moe zyn
K scanne t oal in en k doe de beveiligiengn of

'Jamoa, k meuge da wel nie zeggn wi, da da van de Kringloopwinkel komt! T zyn dikkenekkn wei!
Myn dochtre nie wi vroegre, moa sedert da ze by em is, kan t oalemolle nie diere genoeg mée zyn...
T is nu lik of dat t moa de moeite wéerd is ut t vele gekost ée
Ze weunn wok in n kasse van n uus, en je ryd mè zukne bak, wit wel?
En u j mè n twuk voan dag komt is t noais wel genoeg...
Moa de zoaterdagoavnd om d ander weke komm z of, en k oale da ton uut by n aperitief'

Ze leunt voaruut, en lik of da ze t anders zoen kunn oarn begunt ze te fezeln
'En u ze vroagn van woa da t komt, zegge k: van Antwerpen of van Brussel, van zukne sjieke twiddehandswienkle, g ée der doa woa da t bykan dierder is dan uj t nieuwe kopt! Of k zegge dat van zukne exclusieve n uutverkoap is...'
Ze skiet uut in ne lach

'K verlang oal voe r em te zien loopn in die skoenn!'

SKEEF

W an gerepeteerd mè Busmins, en in de gietnde reegn réek noar uus, toen da k in nen droai kwoame woarin dat r n kléen n otootje nogoal roar geparkeerd stoend, t middn de boane. T wos n publiek geheim daj oalier ne skoan n oek ofsnéed, en doa deure wos t r oalsan veel verkéer. Deur een reke teegnliggers moestn w anskuuvn en toen da k eindluk koste voarn steekn, kéeke k upsiets, en k zoage n twien zittn in dien n oto, n bitje skéefgezakt. Ge kunt ne kée skéef zyn, moa te viernoalf s achternoens... Nu, miskien ak miszien. K rée éest deure, moa achter n ende stopte k oalyk, k droaide, en k kéerde were.

K passeerde n andern Busmins die peisde da k n twuk vergeetn woare, en vertroagde. Moa k zwoaide, je zwoaide were, en k zoage in myne speegle dat n goaze gaf. Ja, dien n oto stoend doa nog; k kéeke beetre, ne n oogbejoarde mins die bewegingsloas voar em uut kéek, z ne moend oopn. Da zag t er nie goed uut.

K koste nie direct parkeern, dus moeste k myne n oto n bitje vodder zettn – wok nie hélegans katholiek. K stoake myn pinkers an, k pakte de gsm en k liepe noa diene n oto. T rinde deure, moa k voelde t moar oalf; k woare an t peizn wuk da k oalemoale giengn moetn doen voe t goed te doen sebiet. K noasde dat otootje, en k zoage an n doam die uut de saarzebuuze kwam dat n nog droaide. Nen Audi (sorry Bert!) stak em nydig en oal tuuternd voarn.

K kwoame neevnst de n otoo oal de passagierskant en k kéeke noa binn. Ja dus. Diene mins - stokoed - zat skéef en zyne moend oenk oopn. K tikte up zyn ruute. Up t selste moment besefte k dat t olyk nog zoa slicht nie koste zyn, want k zoage oe dat n mè zyn rechterand an n twuk an t prutsn wos voar em. Je verskoat en mè ne snak droeitn zyn n ooft - zyne moend oopn - noa reks, en je kéek mè de blik van n twien die up zyn nest gepakt is. K knikte ne kée noa r em, en je knikte were moa je wos duudluk nie van plan van zyn ruute noa beneen te droain.

K stoake myne n duum up, en em stak de zynn up, en k knikte nog ne kée, en je knikte were, k stoake nog ne kée myne duum up en em dei t selste dus peisde k: ja, oké, dus toch nietn ergs an de hand, en binst da k were liepe, oarde k ommédekée luwe muziek, ne sleepre van Salem Seegers of Willy Somers – k wil der van of zyn. Zuupnde nat kroape k in myn cammienitte en k kéerde, en toen da k were by diene droai kwoame, wos de boane vry.

WE ZYN VERGEETN

Zeg ort ne kée
k moete kée myn erte luchtn
T lig n twuk up myne leevre:
t goat over de geruchtn
We vertelln héle reekn
zoender lucht te happen
Zoender te klappn
moa we moetn were léern spreekn


Diengn zeggn
woa da der n twuk achter zit
Woadeure da j iets by wit
en woa da j een twuk mee zyt
Van mins toet mins
we vermoasn teveel tyd
Deur uus bezig t oedn
mè uuzne smartfoon, tablette of pc

Ge peist miskien ongezien
moa t is van boovnof te traceern
Te controlleern
wok oal zit je t smssn up de wc
Of spellekes te speeln
mè n twien da j nie kent
Voe ieder moment te vulln
en uus zeker nie te verveeln

We zyn vergeetn
we zyn vergeetn
we zyn vergeetn
we zyn vergeetn

We zyn vergeetn
oe dat is voe stille te stoan
Te voete te goan
voe ne kée n twuk nie te weetn
Oe dat is voe buutn te loapn
te kykn noa de dingn
Noa t ges en de boam
t ortn noa de veugels die zingn

Verléerd te droam
van n twuk da j nie kunn koapn
Da je moeste wachtn up n twuk
is lange geleen
De klant is keunink
en je moet oales direct een
Moa éegluk zynt sloavn
van under eign die oales willn

En da ze dervoarn moetn werkn
kan under nie skilln
We zyn oalemoale verwend
en noais mée content
En oe oeder da j komt
oe méer da j beseft dat t leevn
Kort is en da j er t beste van kunt
profiteern, oales geevn

Je n ooft in de lucht
moa je voetn up de groend of in t woatr
En zweevn is voe loatr uj doa zyt
ge moe genietn mé vulle teugn
Van j nen tyd en der oales uut oaln
zoda j kun goan zoender spyt
En da j up nen dag nie moe zeggn:
myn leevn wos ne leugn

We zyn vergeetn
we zyn vergeetn
we zyn vergeetn
we zyn vergeetn

We zyn vergeetn
oe dat is voe stille te stoan
Te voete te goan
voe ne kée n twuk nie te weetn
Oe dat is voe buutn te loapn
te kykn noa de dingn
Noa t ges en de boam
t ortn noa de veugels die zingn

PILLN

Gée were joen pilln ny gepakt é!
Kée t pertank nog zoa skoane gezeid:
joen pilln pakkn!

Pilln voe je n erte, pilln voe j ne buuk
Pilln voe je n éesms, pilln voe j ne puut
Pilln voe j ne bloeddruk, pilln voe j ne suukre

Pilln in oal de kleurn van de reegnbooge
Pilln die noais over doatum zyn
Pilln – da – j – nie – mée – were – vient...

Groate pilln, kléene pilln
Zochte pilln, arte pilln
Witte pilln, zworte pilln
Gele pilln, blauwe pilln

Pilln voe te kunn sloapn, pilln voe wakker te komm
Pilln voe te kunn eetn, pilln voe te kunn kakkn
Pilln voe te weetn, pilln voe oales te vergeetn...

Groate pilln, kléene pilln
Zochte pilln, arte pilln
Witte pilln, zworte pilln
Gele pilln, blauwe pilln

Pilln voe j ne kerstdag, pilln voe je nieuwjoar
Pilln voe te trouwn, pilln voe te skéenn
Pilln voe te leevn, pilln voe doad te goan...

Zeg joen kasse, wuk is da doa ollemoale?
Dat zit vul mè pilln; da kan toch nie gezoend zyn?
Weet je gy éegluk wel wuk da j gy ollemoale pakt?

Groate pilln, kléene pilln
Zochte pilln, arte pilln
Witte pilln, zworte pilln
Gele pilln, kloate pilln!

K MOETE NIE WEETN

T mak my nie uut wuk da j gedoan ée
T mak my nie uut wuk da j doet
K wille nie oarn wuk da t er gebeurd is
K wille nie weetn wuk of oe


K moete nie weetn woa da j gezeetn ée
K wille nie weetn woa da j wos
Ge moe me nie zeggn woa da j noartoe moet
Zeg da je weg moet, da s genoeg

Ku j daddde? Ku j zwygn?
Oalene oazoa kan t ier bluuvn deurn
En ton goa k ik joe wok noais lastig voaln
Deur te zeggn wuk of oe

T kan my nie skéeln oe da t in mekoar zit
Ge zyt ier nu en da s genoeg
Iederne mins ée zoa ze reedns
Ge goa gy wel weetn wuk da j gy doet

Ku j daddde? Ku j zwygn?
Oalene oazoa kan t ier bluuvn deurn
En ton goa k ik joe wok noais lastig voaln
Deur te zeggn wuk da k ik oal doe

WIEDRE

Ze kykt ne kée achter eur uk binn komm
Ze kykt lik twiss deur my
noa de deure, lik of da ze mis hoard ée
en ze bestelt n koekebroad

En binst da de machine
t broad in stuutn snyd
zeg ze
‘we goan wiedre géne zoomre mée krygn zeekre, vandjoare?’
en de bakkerinne zegt
‘ja, t mag oalichte verandern wei, da were…’
en zy were
‘en ge zoe t antsynn voe buutn te komm’
en de bakkerinne, binst da ze n oogske trekt
‘hopeluk zyn ze an t spoarn voe teegn te congees!’

‘Nuja’
zeg d andre
‘voe de minsn die werkn zoe t wok u kée geestig zyn,
n poar doagn skoan were’

RAMADAN

'Mesjeu' zegt ze, 'Rino' zeg ik, 'mesjeu Rino' zegt ze,
'gisteren was goed' zegt ze, en haar stem gaat dan omhoog,
'maar vandaag méér goed!' Ze lacht vrolijk.
'Beter' zeg ik.
'Neeneeneeneenee' zegt ze, 'véél meer goed'.
'Ik begrijp wat je bedoelt' zeg ik, 'maar dan zeg je: beter'.
'Wat?' vraagt ze.
'Als je een euro vindt, dan is dat goed' zeg ik.
'Als je twee euro vindt, dan is dat beter' zeg ik.
'Als je vijf euro vindt, dan is dat het beste' zeg ik.
Ze bekijkt me schuin, schudt haar hoofd en lacht schril,
alsof ik een dubbelzinnige grap heb verteld.
Ik snap dat ze me niet snapt.
'Als jij aan de kassa staat, dan is dat goed' probeer ik nog eens, 'maar jij werkt hier nog maar pas'.
'Als Melanie aan de kassa staat, dan is dat beter' zeg ik, 'want Melanie werkt hier al langer'.
'Als Nathalie aan de kassa staat, dan is dat het beste' zeg ik, 'want Nathalie werkt hier het langst'.
Ze knikt elke keer, daarna kijkt ze naar me en dan knikt ze nogmaals.
'Ja chéf' zegt ze. 'Rino' zeg ik. ' Ja chéf Rino' zegt ze.
'Vandaag is beter' zegt ze.


'Gisteren was goed, maar vandaag is beter.'
'Waarom?' vraag ik. 'Waarom is het vandaag beter?''
'Ik heb vannacht veel fruiten gegeten' zegt ze.
'Fruit' zeg ik.
'Neeneenee, véél fruiten watermeloen!' Ze kijkt ernstig.
'Water voor vandaag' zegt ze.
'Veel stukken watermeloen' zeg ik.
'Ja' zegt ze, knikt en lacht aanstekelijk.
'Veel stukken fruiten!'

maandag 13 juni 2016

VLOAGE

We bluuvn beter binn
wan ze zeggn da t goa rinn
De zunne zit nog uut
moa de wind komt oal uut t zuudn
T is nu miskien nog blauwe lucht
moa da kan rap verandern
Nint, t is géen were voe te pandern
Ort noa da gerucht
En kée doa ves ne flits gezien
T zoe my nie verwoendern
Miskien da j oal n veste an doet
u t moet, moa beetre bluuf je binn
wan ze zeggn da t goa rinn


Pak ne boaj wan t goa verkoeln
ge kun zels oal ne spetter voeln
Kyk oe doenker da t doa zit
doa verreweg in de verte
Ge goa moetn brilln u j da nie ziet
Ge moe nie doen lik da j verskiet
Ze voarspelln t ieder eure
Oenderd liters en derdeure
Der liggn oal zandzakkn an myn deure
Lop noa buutn moa kom ny kloagn
Ut n déen ierboovn de kroane oopn droait
T goa vloagn dus bluuf moa binn
Ze zeggn oal géekn da t goa rinn

Nu is de zunne nog an t skynn
moa nat toet up je vel goai zyn
en voa da j t wit ee je n ploage
zels oal droag je je beste rinneveste
ge ku j nie kléedn teegn zukkn vloage
dus osjeblief bluuf binn
t is omda k joe géern ee da k t vroage
Want nu goat miskien nog wel
moa de wind is gedroaid
en t begun oal te woain
Ge moe de bloemm géen woater geevn
of ze goan t nie overleevn
en kom binn voe t nieuws:

t goa rinn

KAUWEJOENK

K komme an de Goethalsploatse en k zie oe da der ne veugle huppelt over de boane. Ik moete doa noa reks, en binst da k droaie zie k oe da der ne noto over ryd. T gebeurt in ne secoende en t volgende moment is die veugle doa were, an t huppeln.
T is nog n joenk. N kauwe doe léluk vanuut de lucht – krààà!, krààà!, krààà! (nie up de boane bluuvn, z oan joe doaryn, goat an de kant, gy n uul!) - en de kléen roept were – krééé!, krééé!, krééé! (an de kant, an de kant, gée gy gemakkeluk klappn, t is ier géen gés nog nietn en die wieln zyn bréed wei, en k zyn k ik géne n uul!) – en je bluuft up de boane huppeln dus k parkéere an Seysekens, de bakkery. K zie t veugeljoeng upspriengn, oal fladdernd voe voaruut te groakn binst dat n bykan veroengelukt over zyn poatn moa je sloagt der nie in voe van de groend te komm. K loope de boane up en t kauwejoenk kykt omoge, noa my, en zit ton oender myne blauwe sweather. K pakke t bundelke voarzichtig up, tastnd noa n verdikkiengske, en k pele myne boai oopn. T kopke komt voa n dag: twée lichtblauwe oogskes die curieus kykn noa wie da der em komt moein mè zyn bestoan. Uk myne viengre uutsteke noa diene bek, goatn hélengans oopn (zukne worme!) en k viene da n goe téekn. Moa k stoa doa nu…

Up ne normoaln dag zoe k de veugle nere zettn an t monument achter de bushalte, dichte by voadre of moedre die toezicht oed vanuut de lucht, moa t dundert en bliksemt en der voaln van die indelukske druppels, en in de plekke van platgeréen, goat n ton verzuupn…
K ee der n slicht gevoel by. Zyn borstbéen stikt nogoal skerp noa voarn, en da s oal géen goe téekn. Kee dat oal ne kée gezien by n kroaiejoenk, en ton a da te moakn mé n bepoalde ziekte, eek my loatn wysmoakn. D oeders zoe n djoengn doavoarn zels uut t nest smytn.
T béestje oenn in ne koaie toet da t n ne bitje ansterkt, is géen opsie. Kee oal geléerd da zukn veugeljoenk héel specifieke voedinge noadig ee, en tyd, en dat t ton nog Russische roulette is. Ge doet ookn wel n twuk verkéerd. En kee géen voedinge, en wok géen tyd voe der my mée bezig t oedn. At nu ne kée n poar weekn loatr gewist, k zyn ton in congé!
T noa Béernem, t veugelasielcentrum briengn is wok géen uplossinge; teegn da t er doa morrn éen tyd eet voe der noa te kykn, is t n oal lange mè zyn oar… En ge meugt der nie te lange mee in je n andn stoan, of t is wok foetuu... Dus weete k nie beetre wuk d ermee gedoan dan t noa t geméentepark te briengn, n kléen bitje voddre. Doa stoan der van die groate boamn woa da t oender kan zittn, beskut teegn de rinne, en mè n bitje sjanse vienn d oeders em doa were, zodoanig dat n were teetn krygt. En voe de koede moete k nie skuuw zyn vannacht.
K ry noa doa, achter t staduus, en k loope noa diene machtign boam. K geeve t béestje n zetje, zodoanig - a t erin gezeetn - dat n weg is, de lucht in... Moa je dwarrelt noa beneen en vul coroazje begunt n em deur t gés te worsteln - weg van my - stapnoalf woaby dat n poar kéern up zyne bek goat toet dat an diene boam komt.

Oaloendern, teegn de stam, komm de wortels boovn de groend. Je springt der up en t is direct n héel twuk anders. Zyn klauwn éen greepe, en je skud em n poar kéern uut, lik of da t ergste achter de rugge is. K loope were noa myne noto, kruupe d erin, en k doe de ruute oopn. K oare em roepn - Krééé! Krééé! Krééé! (Woa zit je tèh? Kée k ik oenger wei!) En ommèdekée droait n em, en zittn te kykn noa myn cammienitte, lik of dat n wil zeggn: ge peis toch nie da ze goan komm zoalange da j gy ier stoat?
Da kléen zwort veugelke, mè zyn doenkerblauw, grysd kopke, in mekoar gedookn up die twée potjes, oaloendern an diene groatn boam…
J is gestopt mè roepn. K pakke myn floske woatre, k sprienge were uut myn cammienitte en k loope der noar toe binst dak t dopke van myn floske vulle; k goa mè me n éne nand noa t kopke, en je doe were zyne bek oopn zoadoanig da k der n bitje woater in kunne gietn. Je verskiet, moa je zwelge t in. K doe da nog ne kée of twée, en ton loope k were weg.

S nachs komt ne n poar kéern goendag zeggn in myne droam, moa k weete s neuchens nie mée oe da t sjuuste in mekoar zit, en wuk dat n gezeid ee. In oale gevoal ry k nog ne kée noa doa voa da k anzette noa myn werk. J is weg. Der zit nietn by n boam. Kyke nog ne kée goe roend. En ton zie em liggn. N meter of tiene vodder up n dam die deur t park lopt. Zyn oogskes toe.
Jee getjoald. En voadre of moedre éen em nie mée gevoenn...

Der gebeurn héle doagn nateurrampn, groate accidentn, en van die oengelooflukke toern dat de minsn uutsteekn mè mekoar, o fong for no reason. Ge kun t oarn in ieder nieuwsbericht. Moa k zyn voaroal mè da veugeltje bezig, up weug noa Aovelgem. Zukkne skoane joenge veugle die noais goa vliegn...
T is mè n oalf oare da k oare da Frank zegt dat t ergste gepasseerd is, qua rinne.