zondag 25 maart 2012

FAN

Ik installeerde een nieuw inktpatroon in de printer onder de toonbank. Toen ik overeind kwam, stond iemand naar me te kijken. Meer was het niet.
Maar ik schrok zo hevig dat ik gilde, en de haren massaal voelde opveren. Terwijl ik bekwam, en het tot me doordrong dat deze reactie buiten proportie was, zette er een blos op.
Ik glimlachte in een vergeefse poging dit alles te ontkrachten.
De jongen beantwoordde m'n glimlach niet.
Hij wachtte met een emotieloos gezicht waaruit twee uitpuilende ogen op me priemden. Zijn hoofd stond iets naar voor op zijn schouders, zoals bij iemand die bijziende is, of niet goed hoort. Hij had halflang haar, links in een scheiding gekamd, droeg een klassieke bril met zwaar montuur, en transpireerde hevig. Op zijn wangen en kin woekerde een baard. Verder was hij nogal fors gebouwd. Met een schokje realiseerde ik me dat ik naar een karikatuur van mezelf keek.

''t Is voor de secret history van Kate Bush.'
Hij sprak de woorden langzaam uit, een beetje neuzelend en eentonig, nergens een buiging omhoog of omlaag.
Er ging een lichtje branden. Het was me opgevallen dat mijn collega het boek vorige week bij de bestellingen had ingevoerd.
Ik legde de jongen uit dat er een 'S' bij het order stond, wat betekende dat het een 'Speciale bestelling' was, en dat het wel enkele weken kon duren. Zijn gezicht klaarde niet op, maar werd er ook niet somberder door. Hij bleef me gewoon aanstaren met die koortsige, intense blik terwijl de druppels bij zijn slapen opbolden om bij een zekere hoeveelheid naar beneden te glijden en als waterige kerstballen in zijn baard te blijven hangen.
'We zullen bellen (ik keek snel even in het orderboek) Bram, als het boek binnengekomen is - dat bespaart je een vergeefs bezoek.'
Hij bleef stokstijf staan. Niet goed wetend wat ik nog kon zeggen, ging ik tenslotte verder met mijn werk.
Heel geconcentreerd volgde hij iedere beweging die ik maakte. Ik kreeg het onbehaaglijke gevoel dat er nog iets van mij verwacht werd, toen hij plots enkele schichtige blikken op de deur wierp. Hij haalde diep adem alsof hij zo dadelijk een tijdlang onder water moest blijven, en vertrok met haastige pas.

Precies een week later hoorde ik hoe iemand zijn fiets brutaal tegen het raam wierp. Bram spoedde zich naar de winkeldeur. Aan een hoog tempo liep hij me voorbij, recht naar de nis waar naast het aanbod kunst en architectuur ook film en muziek staat. Daar verdween hij uit het zicht.
Er trok een rilling door me heen toen hij plots weer voor me stond. De geruisloze snelheid waarmee hij zich voortbewoog was angstaanjagend.
''t Is voor de secret history van Kate Bush.'
Wat ik de vorige keer nog voor traagheid hield, leek me nu eerder een vorm van onzekerheid. Alsof hij onder het spreken naar de juiste woorden zocht. Ook nu kwamen ze onopvallend en bedeesd achter elkaar aan, als schapen die zich dankbaar achter het voorste schaap schaarden. Ondertussen rolden dikke zweetdruppels over zijn gezicht. Opnieuw legde ik uit dat het helemaal niet vreemd was dat het boek er nog niet was, want dat het wat langer duurde als je een 'Speciaal' boek bestelde. Hij bleef me aanstaren. Zijn bolle ogen knalden bijna uit dat papperige gezicht, en weer kreeg ik die onbehaaglijke gewaarwording dat ik niet meteen wist hoe het nu verder moest. Op dat moment keek hij enkele keren kort naar de deur, en ik voelde hoe zijn blik zich van me los maakte. Hij haalde diep adem en ging er met gejaagde pas vandoor.

Nadat Bram vertrokken was, besloot ik voor alle zekerheid eens na te gaan hoe het eigenlijk met zijn bestelling zat. Het zou de eerste keer niet zijn dat een order om de een of andere, nooit meer te achterhalen reden, niet was doorgegaan. Ik logde in bij de leverancier en scrolde in het overzicht terug naar de dag waarop de bestelling was ingevoerd. Het boek was in elk geval besteld: 'The Secret History Of Kate Bush (& the strange art of pop)'. Maar waar volgens het orderboek de 'S' van 'Speciale bestelling' had gestaan, stond nu de 'T' van 'Tijdelijk niet verkrijgbaar'. Het gebeurt wel vaker dat een uitgever te laat ontdekt dat een bepaalde titel uit voorraad is, en zich beraadt over een eventuele herdruk.
Het sloeg aan mijn hart. De gedachte dat het nog enkele weken kon duren vooraleer het boek arriveerde was bijna ondraaglijk, dat het voorlopig niet en misschien wel nooit kwam, een onnoemlijk wrede speling van het lot.
Ik ging na welke boeken momenteel beschikbaar waren over Kate Bush. Er verscheen een lijst met titels waaruit ik de biografie van Rob Jovanovic koos, en het recentere 'Under The Ivy'. Via getuigenissen van onder andere jeugdvrienden, muzikanten, managers en dansleraren wordt daarin een beeld geschetst van de vrouw die op haar dertiende in het blikveld kwam van David Gilmour, en op haar vijftiende ernstig overwoog haar muzikale carrière te ruilen voor een loopbaan in de psychiatrie.
Beide publicaties bleken vlot beschikbaar.
Misschien bezat hij inmiddels een van deze boeken, maar ik maakte mezelf wijs dat het hoe dan ook geen kwaad kon om iets van Kate Bush in huis te hebben.
En het bood troost dat ik wat achter de hand had. Vooral toen het gestommel weerklonk waarmee Bram's fiets tegen het raam viel, en hij snelwandelend op de deur af stoof. Hij vloog me voorbij richting muziekboeken.

Ik nam me voor me dit keer niet te laten verrassen, en bleef wachten op zijn terugkeer. Maar het werd middag, en toen ik nog een kwartier later nonchalant langs de nis liep, zag ik hem besluiteloos met de twee boeken van Kate Bush in zijn handen staan.
Ik nam een barstoel en ging zitten achter de toog van de koffiebar. Bladerend door de literaire bijlage van de krant, smeerde ik een boterham. Even later kampte ik met verstikkingsverschijnselen. Want toen ik verstrooid opgekeken had, was daar die koortsige blik die me blijkbaar al een tijdje in het vizier hield.
Ik veegde de tranen uit mijn ogen, en begaf me opnieuw naar de winkeltoog waarop de twee boeken lagen. Een gevoel van opluchting maakte zich van me meester. Maar dat was buiten Bram gerekend.
''t Is voor de secret history van Kate Bush'.
Met een zakdoek wiste hij het zweet van zijn gezicht. Ik besefte dat het zinloos was, maar legde toch uit hoe ik in de voorbije week gemerkt had dat de voorraadcode van zijn bestelling gewijzigd bleek. Dat het boek momenteel niet verkrijgbaar was. Hij bleef me met een diepe, niet aflatende interesse observeren, en ik voelde hoe de ruimte tussen ons vacuüm getrokken werd. Ik kreeg het benauwd, en voelde me duizelig worden. Plots leek het alsof ik van bovenaf toekeek. Naar wij die daar stonden, oog in oog, bevroren in de tijd, en de twee boeken van Kate Bush tussen ons in.

Tenslotte wist ik me uit de betovering los te maken, nam de boeken en scande ze in. Pas toen merkte ik dat ze nat waren, nat van de bezwete handen van Bram. Ik stopte ze snel in een zakje, en probeerde er verder niet aan te denken. Hij ritste een moeilijk bereikbare binnenzak van zijn jas open, en haalde een portefeuille tevoorschijn. Betaalde contant. Nadat hij het wisselgeld zorgvuldig had weggestopt, slaagde hij erin de portefeuille weer in de jaszak te manoeuvreren - die hij onmiddelijk dichtritste. Daarna verviel hij opnieuw in een ongegeneerd kijken.
Ik stelde me de wanhoop van zijn ouders voor.
'Ik heb je telefoonnummer in het orderboek bij je bestelling staan', zei ik, 'en mocht ik 'The Secret History' van Kate Bush alsnog in handen krijgen, dan ben jij de eerste die ik opbel'. Hij staarde naar me, eindeloos. Je zag de zweetdruppels ontstaan, en hun hele traject afleggen voor ze een duik in de diepte namen.
'Ik ben een fan van Kate Bush.'
Ik knikte, verrast. Hij nam het zakje met boeken vast en wierp enkele schichtige blikken richting deur.
Happend naar lucht holde hij weg.

dinsdag 13 maart 2012

TE LAAT

De natuur zint op wraak
zei de wetenschapper.
De mens haalt het niet.

Hoewel het best interessant was
kon ik het niet langer aanzien.
De mens moest vroeg uit bed.

dinsdag 6 maart 2012

PUUR OF MET IJS

Hunter S. Thompson, 'Rumdagboek'
De in New York wonende journalist Paul Kemp verkast naar de Caraïben om er aan de slag te gaan bij een plaatselijke, Engelstalige krant. We bevinden ons aan het begin van de jaren vijftig en alles ademt de sfeer van een veelbelovend, exotisch avontuur. Maar wat aanvankelijk een opstap naar een nieuw leven lijkt, evolueert in de kortste keren tot een compleet zinloze onderneming. Er heerst een gespannen sfeer op het eiland, en de redactie blijkt een samenraapsel van verlopen talent, gefrustreerde alcoholisten en voer voor psychologen. Uitgebluste, cynische hypocrieten die aan de ene kant lak hebben aan het kapitalisme, maar anderzijds met plezier in het witte zand bijten voor de Yankee dollar.

De hoofdredacteur probeert de doodzieke krant op alle mogelijke manieren te redden, maar gedraagt zich tenslotte als de kapitein van een gekapseisd schip. Wat volgt is een afvaart in een slingerende reddingsloep naar de donkere afgrond die de verdoemde personages reeds vanaf de eerste pagina's als een magneet naar zich toe zuigt. Een onontkoombare draaikolk waar alles in verdwijnt en die uiteindelijk het einde van de krant inluid. Maar terwijl de ratten het zinkende schip verlaten, slaat Kemp nog snel een bloedmooie nimf aan de haak. Sinds hij met haar op het vliegtuig naar Puerto Rico stapte, lijkt hij geobsedeerd door de jonge vrouw. Dat zij de vriendin van een gewaardeerde collega is, doet er dan allang niet meer toe.

Tussendoor wordt er rum gedronken, liters rum. Eenzaam, in muffe hotelkamers of bij collega's thuis. Op straatfestivals, in achterbuurten, op privéfeestjes of in groezelige bars. Ergens in de goot, of op witte stranden in de schaduw van palmbomen. Puur, aangelengd met water, ongekoeld als het niet anders kan, maar liefst met ijs. Uit dure glazen of goedkope flessen, en dat van ergens rond de middag tot diep in de zwoele nacht, dag na dag...

De publicatie van 'Rumdagboek' is voor een groot deel te danken aan Johnny Depp met wie de excentrieke, betreurde schrijver nauw bevriend was geraakt. Tijdens de opnames van 'Fear and loathing in Las Vegas' ontdekte Depp een stapeltje vroege dagboeknotities uit de tijd dat Thompson zelf als verslaggever in Puerto Rico werkte, eind de jaren vijftig. Hoewel hij aanvankelijk tegen publicatie was, kon Depp hem overhalen, onder meer door te wijzen op de documentaire waarde van het vergane tijdsbeeld dat hier wordt geschetst. Later gaf Thompson toe dat ook de financiële kant een rol had gespeeld. 'Rumdagboek' werd voor het eerst gepubliceerd in 1998.

Als lezer ervaar je een gezonde bewondering van de jonge schrijver voor het werk van grote literaire voorbeelden zoals Fitzgerald en Hemmingway. Maar daarnaast kun je hier ook al eens proeven van wat later als Gonzojournalistiek bekend zou worden: die ingenieuze mix van avontuurlijke gekte en overdrijvingen die Thompson op meesterlijke wijze wist te vermengen met ware feiten. Zoals de volledig uit de hand lopende, hilarische restaurantscene, die tussen de regels door de gespannen relatie tussen de lokale bevolking en de arrogante Amerikaanse journalisten blootlegt. 'Rumdagboek' is geen meesterwerk, maar een hoogst vermakelijk boek van een ooit eens veelbelovend, aanstormend talent.


Rino Feys © Cutting Edge

zaterdag 3 maart 2012

OPSPORINGSBERICHT

Het is bijna middag, en ik
en het dametje dat op haar bus wacht
en zuinig van haar Kriek nipt
met haar jas aan en haar muts op,
zitten op bleke rozen
in de versleten stoffering
van verchroomde toogstoelen
met benauwende armleuningen
in Hotel-Brasserie De Verdwaalde Ooievaar.

De barman vervangt het knetterende haardvuur
door het nieuws, het weerbericht,
en een opsporingsbericht waarin men oproept
om uit te kijken naar een zestigjarige,
kalende man met een vals gebit en beginnende snor,
bijziend, fors gebouwd en in het bezit
van zijn paspoort, die gisteren zijn woning verliet
om scheermesjes te kopen, en sindsdien
ontbreekt elk spoor, aldus een vrouwelijke stem
die klinkt alsof de vemiste een verre oom is
die ze nauwelijks heeft gekend.

''t Is hier warm', zegt het rood aangelopen dametje
maar ginds verschijnt de bus, dus wipt ze
van haar stoel en drinkt haar Mort Subite
in één keer leeg terwijl de zestigjarige,
kalende man ons een beetje scheel
maar verder hard en onscherp toelacht,
zet het glas neer, veegt haar mond af
en mompelt schor dat, wat er ook gebeurt,
het niets wordt met die snor.