ILIA

Bij aankomst deze morgen, lachte het werk me reeds van ver toe. Aan de straatcontainer wachtten enkele zakken met kleding, waar bij nader inzien ook andere spullen instaken. Buiten de openingsuren goederen afzetten wordt als sluikstorten beschouwd, omdat er dan vaak afval wordt gedumpt waar in het containerpark voor betaald moet worden.

Maar gelukkig bleek het bijna allemaal goed materiaal, waarschijnlijk van iemand die zich van uur had vergist. Want het was nog niet gedaan: naast de poort, die als winkelingang dienst doet, stonden vier kinderfietsjes en bij de brengersreceptie, waar klanten hun goederen komen afgeven, bleek iemand twee kastjes te hebben afgezet, samen met enkele antieke reiskoffers gevuld met textiel, een paar dozen huisraad en prullaria, een bak bakelieten platen, wat speelgoed, een krantenrekje en een grote, oude kader met een foto waarop een kind glunderend poseert.

Zo'n oude portret- of familiefoto's zijn in staat om je mee te voeren naar een andere tijd, in dit geval werden we zo'n honderd jaar teruggeflitst. Soms kun je dan op de achtergrond een hal met zuilen ontwaren of zit je in een woonkamer met statige glazen deuren, een prachtige, marmeren vloer met in het midden een tapijt, maar niets daarvan in dit geval.

Enkel een duistere, egale achtergrond, waarbij de fotograaf het kind rechts opzij belicht terwijl hij frontaal afdrukt. Zo accentueert hij het voorhoofd, de wangen en kin en de bovenkant van de rechterarm, die als een winkelhaak uitmondt in een gebalde vuist tegen de heup, een mooi oplichtende lijn - subtiel bijgekleurd - tegenover een donkere achtergrond. Links achter het kind valt het licht dan weer op het doek zelf waardoor de achtergrond er lichter is zodat er een mooi contrast ontstaat met het daar iets donkerder silhouet.

Het kind draagt een zwarte broek die op het eerste zicht wat ruim zit, daarboven een kort, grijs jasje met een dubbele rij knopen en een kap of een sjaal die rond het hoofd werd gedraaid. Er komt een klein stukje van de haardos in beeld waar het voorhoofd eindigt, net genoeg om, hoewel ik eerst aan een jongen dacht, er rekening mee te houden dat het waarschijnlijk toch een meisje is. Omdat zij of hij me in deze kleding en houding om de een of andere reden aan Oost-Europa doet denken, noem ik hem of haar Ilia, wat daar zowel voor meisjes als voor jongens wordt gebruikt.

Ilia staat zijdelings en steunt op zijn of haar linkerbeen terwijl de rechtervoet rust op een bankje of iets dergelijks, maar op wat precies is op de foto niet te zien. Het bovenlichaam is naar voor gedraaid, om dan, wellicht omdat de fotograaf daarom gebiedt, met het hoofd naar links vrolijk naar een onzichtbare horizon te turen, heroïsch, als een overwinnaar.

Kortom, een houding waar goed over werd nagedacht.

Ilia lacht, de melktandjes, die aan het uitgroeien zijn, deels ontbloot. Haar of zijn rechterhand ziet er wat vreemd uit, tot je doorhebt dat Ilia iets vasthoudt, misschien zwarte handschoenen, die echter nauwelijks te onderscheiden zijn door de broek eronder. Behalve de quasi onleesbare handtekening van de fotograaf, bevat de foto geen verdere informatie. Geen jaartal, geen naam of streekaanduiding, niets.

Gebruik makend van de fotografische mogelijkheden uit die tijd heeft de fotograaf vooral gefocust op het gezicht, dat is het scherpst; hoe verder van dat gezicht verwijdert, hoe waziger alles wordt. Maar dat is natuurlijk net de charme van zo'n oude foto; het voelt alsof je iemands droom binnenstapt.