zondag 27 mei 2018

KRAANTJESWATER OF FLESSENWATER?

Op weg naar mijn werk volg ik 's morgens in 'De Ochtend' op Radio 1 al geruime tijd de oorlog tussen kraantjeswater en flessenwater. Het is een uitgemaakte oorlog want iedereen weet dat ons kraantjeswater kwalitatief op wereldniveau zit. Bovendien is het door de extreem hoge eisen tijdens het zuiveringsproces van betere kwaliteit dan flessenwater en volgens Test Aankoop tweehonderd keer goedkoper.
Het was dan ook even schrikken, die ochtend toen het plots nieuwswaardig was dat het water uit de kraan niet zo onschuldig is als men ons wil doen geloven.
Specialisten voorspellen het al lang: drinkbaar water, het klaterende goud, wordt het kostbaarste goed ter wereld. Maar toch denken we nog steeds dat het iets is waarmee we kunnen morsen en dat de schaarste nog niet voor vandaag is. Per dag verbruiken we in Vlaanderen gemiddeld 100 liter drinkbaar water per persoon. In onze voeding maar ook om te poetsen, de auto te wassen, te douchen en om het toilet mee door te spoelen. Terwijl achthonderd miljoen mensen het zonder moeten stellen en deskundigen voorspellen dat dit aantal tegen 2050 zal aangroeien tot de helft van de wereldbevolking - dat is over tweeëndertig jaar.
Zorgen voor overmorgen.
Het is ongehoord dat er kritiek op het kraantjeswater wordt geleverd. Steevast is ons flessenwater de kop van jut. Vooral het water in plastic flessen.
Maar omdat kraantjeswater in de wagen onbeschikbaar is, wilde ik er het fijne van weten en ging kijken op het net. Voor ik het wist zat ik bedolven onder de info. Veel doemberichten. Google is gewillig, je moet niet alles geloven wat je leest. Druppelsgewijs filteren. Maar niemand die een lans brak voor de fles. Rapporten over de ondertussen welbekende en nefaste gevolgen van plastic op het milieu maar ook op onze gezondheid. Eerlijk gezegd verwonderde het me na lezing van een aantal van deze al dan niet wetenschappelijke artikelen dat de plastic fles nog in de handel verkrijgbaar is.
We staan er niet bij stil maar eigenlijk is het een sterk staaltje, het door die plastic flessen bijeengehouden water, limonades, vruchtensappen, enzovoort. De flessen moeten hiervoor elastisch zijn en over de nodige veerkracht beschikken. Een procedé waar hoog toxische weekmakers aan te pas komen die nadien in de dranken sijpelen, zo blijkt nu. Het gaat om ftalaten en bisphenolen, schadelijke stoffen die zich proberen te vermommen als vrouwelijk hormoon oestrogeen en ons lichaam binnendringen om daar verwarring te zaaien.
Onderzoekers hebben vastgesteld dat vijfennegentig procent van de bevolking een te hoge concentratie van deze stoffen in het lichaam heeft. Het wordt nog erger als we de plastic dragers gaan verwarmen, zoals de bekertjes waaruit we koffie drinken in het station, de papfles in de microgolf, de hittebestendige bakjes van de traiteur of de opgespaarde restjes in bewaardozen. Dit alles leidt ertoe dat we met zijn allen meer vrouwelijk hormoon aanmaken, spiermassa verliezen en meer vetten opslaan. Daarnaast gaat ons libido eronder lijden en liggen er allerlei kankers op de loer.
Snel overschakelen naar kraantjeswater dus, in je eigen herbruikbare glazen fles!
Maar wetenschappers hebben nu ontdekt dat kraantjeswater ook niet zo onschuldig is. Eerder was al bekend dat de klassieke loden leidingen het water vergiftigen. Maar dat is natuurlijk iets dat van de verbruiker afhangt. Het komt erop aan te zorgen dat er een nieuwe leiding wordt gelegd, desnoods enkel om drinkbaar water af te tappen. Je zou dus een kraantje kunnen monteren waar het water het huis binnenkomt, en daar een karaf vullen. De voorzieningen in de keuken en de badkamer hoef je dan niet meteen aan te passen en zo kun je grote onkosten veroorzakende verbouwingen uitstellen of ontwijken.
Helaas gaat het over iets helemaal anders nu. Er waren voorheen al resten van medicijnen in het drinkwater aangetroffen. Langs de ene kant voorlopig ongevaarlijk voor de volksgezondheid maar aan de andere kant toch reden om zich zorgen te maken omdat de concentratie steeds groter wordt. En nu had men ook sporen van pesticiden in gezuiverd water teruggevonden. Eerst in Amerika, en ondertussen ook in Duitsland. Correcte metingen kan men hiervoor niet verrichten want de vergunningen die de industrie worden toegekend zijn niet toegankelijk voor de wetenschappers. Bijgevolg weten ze niet waar ze naar zoeken. Niets nieuws onder de zon, gewoon ons economische model versus het algemeen welzijn.
Pesticiden worden ingezet om insecten te doden. Dit gebeurt door de vernietiging van het zenuwstelsel. Op mensen hebben deze uiterst giftige stoffen hetzelfde effect. Bij kinderen is het gevaar op hersenbeschadiging nog groter. Het blijkt hier vooral te gaan om Neonicotinoïden, gewasbeschermingsmiddelen, en pesticiden die glyfosaat bevatten. Deze middelen worden ook in België gebruikt dus heeft men alle redenen om aan te nemen dat ook hier restanten in het drinkwater aanwezig zijn. Het gaat om heel lage waarden, maar toch maken deskundigen zich zorgen.
Het leverde intense radio op.
Gelukkig kon iemand van de watermaatschappij bijna ogenblikkelijk melden dat er geen reden was tot paniek.
En veertien dagen geleden was het weer smullen 's morgens vroeg, terwijl ik in Vichte stond aan te schuiven aan de lichten. Het flessenwater kreeg er opnieuw van langs. Amerikaanse onderzoekers hadden 250 flessen water van bekende merken in negen landen onder de loep genomen. Zo goed als overal werden microplastics in aangetroffen, met een gemiddelde van tien stukjes van 0,1 millimeter groot per liter. Merkwaardig genoeg bleken de plasticdeeltjes van de flessen zelf afkomstig. Ze ontstaan door wrijving bij het openen en sluiten van de fles. Iedere keer dat de fles geopend wordt, komen er nieuwe deeltjes in het water terecht.
Vragen borrelden op. Wat met onze tandenborstel? Onze reeds zwaar toegetakelde snijplankjes? Onze brooddoos, navulfles, bestek in de frituur of op de barbecue bij vrienden? De plastic trays met ijsblokjes, het plastic kurk, de plastic tandenstokers? De lippenstift? En als er door wrijving plastic partikeltjes vrijkomen, kunnen die dan ook ingeademd worden? Zoja, hoe zat het dan met het plastic interieur van onze wagen? De plastic stoelen in wachtkamers van dokters en in ziekenhuizen?
Tot overmaat van ramp is er niemand die weet wat die plastic in ons lijf uitricht. De Nederlandse professor Hollman maakte deel uit van de groep wetenschappers belast met het onderzoek over vervuilende bestanddelen in de voedselketen. Hij uitte zijn bezorgdheid over de hoge concentraties poluenten zoals pcb's en PAH's die men in microplastics terugvindt. Ook bisfenol A (BPA) wordt er soms in aangetroffen. Er zouden studies zijn waarin wordt aangetoond dat microplastics via de darmwand in het weefsel terecht komen. Zo kunnen ze kleine wonden veroorzaken die tot ontstekingen leiden die op hun beurt dan weer kankerbevorderend zijn. De woorden 'zouden' en 'kunnen' worden vaak beschouwd als woordballast maar in de twee voorgaande zinnen zijn ze van groot belang want niemand durft er zich voorlopig over uit te spreken.
Die microplastics blijken overal te zitten. Eind vorig jaar was er ook al een Amerikaanse studie die het kraantjeswater in 12 landen testte, gespreid over 5 continenten. In 83 procent van de stalen werden microplastics aangetroffen. En tenslotte lees ik dat er tot op vandaag opzettelijk plastic deeltjes worden toegevoegd aan bepaalde merken douchegel, deodorant en peelings, en plastic bolletjes aan tandpasta onder de naam 'micro-reinigingskristallen' - voor het schurend effect.
In 'de Ochtend' was Colin Janssen, milieutoxicoloog aan de Gentse universiteit, te gast. De reporter wou het weten, het nu voor eens en altijd opgehelderd zien: kraantjeswater of flessenwater?
'Ik weet het ook niet meer', zei Janssen, 'want hoe dichter we kijken, hoe meer microplastics we vinden. Maar dat we er iets aan moeten doen is duidelijk.'

Geen opmerkingen: