dinsdag 8 december 2009

Prosto Tak!

Ilja Leonard Pfeijffer, 'De filosofie van de heuvel'


In het voorjaar van 2008 gaat Ilya Leonard Pfeijffer in op het voorstel van Gelya Bogatishcheva, een ruwe diamant van Russische makelij, die op een mooie dag in z'n schoot is komen vallen. Het betreft een uitstap op de fiets naar, waarheen anders, Rome. Een gedroomde uitdaging voor de gezette schrijver die naast dichter en romancier vooral een kroegtijger geworden is. In tegenstelling tot het jonge blonde, vrijgevochten meisje, dat ooit balletdanseres in Siberiƫ was, blijkt zijn conditie beneden alle peil.

Bij de Turkse fietsenmaker koopt hij zich een oude racefiets. Ze kiezen voor eenvoud en beperken hun hele hebben en houden tot de inhoud van een klein rugzakje. Zelfs een degelijke wegenkaart hebben ze niet bij. Zo vatten ze de reis aan, goed voor zo'n slordige 2600 kilometer door bossen en langs autosnelwegen, over berg en dal. Dankzij Pfeijffers magische bankkaart wordt er geen honger geleden en zijn er slaapplaatsen in overvloed.
Ondertussen bedenkt hij zijn filosofie van de heuvel. Eerst meent Ilya dat de heuvel plat is. Daarna stelt hij zich voor hoe de heuvel een slapende reus is, waar hij zo licht en stil mogelijk overheen moet. Maar bij elke nieuwe heuvel lijkt hij gedwongen zijn theorie te herzien.

Er is nog een andere reden waarom Ilya akkoord gaat met de reis. Als hij in Leiden te dicht bij Gelya komt, floept ze als een zeepje uit z'n hand. Gek wordt hij hiervan, en hij hoopt dat de wil van het onafhankelijke meisje op weg naar Rome zal breken. Helaas voor hem verloopt het niet zoals hij had verwacht. 'Prosto tak!' is haar levensmotto: alles wat waardevol en belangrijk is, gebeurt vanzelf. Met de jeugd aan haar zijde maakt zij zich nergens zorgen over, vooral niet over de liefde.

'De filosofie van de heuvel' is een buitenbeentje in het oeuvre van Pfeijffer, een voor zijn doen bedrieglijk eenvoudige en eerlijke, als dagboek opgevatte reconstructie van een veroveringstocht. Geheel tegen zijn eigen regels in geeft de verliefde schrijver zich schaamteloos bloot, en het lijkt hem Siberisch koud te laten of het boek door kenners van zijn werk al dan niet op hoongelach en achterdocht onthaald zal worden. Gekruid met milde ironie brengt hij op meeslepende wijze verslag van een (toog)grap die tot een krankzinnige onderneming leidt met voor beiden blijvende gevolgen, want uiteindelijk besluit het tweetal om in Genua te blijven wonen. Hun enthousiasme werkt aanstekelijk en je kunt als lezer alleen maar bewondering voelen voor de manier waarop afstand wordt genomen van het alledaagse.

Tegelijk waakt de Leidse leeuw erover dat het nergens melig wordt. Want hoewel het Ilya wat tegen lijkt te zitten in zijn streven op romantisch vlak, schept hij steeds meer behagen in het fietsen en ondertussen filosofeert hij erop los. Soms gaat hij daarin zover dat je bijna van een spirituele ontdekkingsreis zou kunnen spreken.
Dankzij de sfeervolle foto's van Gelya, fotografe van dienst, en de nauwkeurig bijgehouden reisinfo (afstanden, routes, vertrek en aankomstijden) kan de lezer het traject naadloos volgen en eventueel nog eens overdoen.

En uiteindelijk is het ook een heilzaam boek. Want Pfeijffer komt erachter dat een heuvel en alle daarop volgende heuvels voor een groot stuk in je hoofd zitten. Samen vormen ze een onoverwinnelijke berg. Bannen die handel. Prosto tak! Gewoon op je af laten komen. De rest volgt vanzelf.



© Cutting Edge/images © Arbeiderspers

2 opmerkingen:

Termokurt zei

De korte schets van dit boek hier doet me enigszins denken aan ‘Ben je ervaren?’ van William Sutcliffe. Ook bij Sutcliffe gaat de protagonist, Dave, met een vrouwelijke metgezel op reis in de hoop dat ze onderweg ooit het bed zullen delen.
Liz -zo heet de te veroveren schat- en Dave vertrekken, net zoals bij Ilja Leonard Pfeijffer, op een soort spirituele zoektocht, niet richting Rome maar wel doorheen India. Liz wordt hopeloos verliefd.

De confrontatie met een spiegel kan soms pijnlijk zijn, vandaar dat elke backpacker die zichzelf nogal ernstig neemt ‘Ben je ervaren?’ best links laat liggen. Eeuwige thuisblijvers zullen in dit boek ook herkenning vinden. Of hoe noemen we een niet te onderdrukken lachstoot? Een luie zetel in de buurt van een spinnende houtkachel kan heerlijke spirituele inzichten geven.

Misschien valt er nog een Sutcliffe bij De Zondvloed te scoren? Van ‘De filosofie van de heuvel’ mogen ze alvast een exemplaar opzij houden, ik heb zin in een reisje.

pascal digital zei

een mooie recensie, Rino!